با اين بحث فهميد كه چرا اگر جامعه اى و امتى ولايت ندارد اگر همه عمر را به نماز و روزه و تصدق تمام اموال بگذارند باز لايق لطف خدا نيست و خلاصه در سايه اين بحث معناى احاديث ولايت را مى شود فهميد، از جمله اين حديث معروفى كه بنده بعضى از جملات و كلماتش را تكرار ميكند:

أَمَا لَوْ أَنَّ رَجُلًا قَامَ لَيْلَهُ وَ صَامَ نَهَارَهُ وَ تَصَدَّقَ بِجَمِيعِ مَالِهِ وَ حَجَّ جَمِيعَ دَهْرِهِ وَ لَمْ يَعْرِفْ وَلَايَهَ وَلِىِّ اللَّهِ فَيُوَالِيَهُ وَ يَكُونَ جَمِيعُ أَعْمَالِهِ بِدَلَالَتِهِ إِلَيْهِ مَا كَانَ لَهُ عَلَى اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ حَقٌّ فِى ثَوَابِه‌.[1] (اگر مردى شبها تا به صبح بيدار بماند وتمام عمر را روزه بگيرد-- نه فقط ماه رمضان را-- وتمام اموالش را در راه خدا صدقه دهد و در تمام دوران عمرش بحج رود، در حاليكه ولايت ولى خدا را نشناخته باشد تا از او پيروى كند و تمام اعمالش با راهنمائى او باشد، اين چنين آدم هر آنچه كه انجام داده است بيهوده و بى ثمر و خنثى است.)

اين بحث را اگر خوب دقت كنيد و به استنتاجى كه از آيات قرآن مى شود خوب توجه كنيد خواهيد فهميد، مسأله ولايت در دنباله بحث نبوت است، يك چيز جداى از بحث نبوت نيست مسأله ولايت در حقيقت تتمه و ذيل و خاتمه بحث نبوت است، حالا خواهيم ديد كه اگر ولايت نباشد نبوت هم ناقص ميماند، لذا ناچار هستيم كه يك مختصرى در زمينه نبوت بحث كنيم و كلياتش را بگوئيم تا بتدريج از حاشيه بحث وارد در متن مسئله ولايت بشويم. البته اين را هم بگويم كه طرح اين مسأله بسيار دشوار است و بيان اين مسأله بسى دشوارتر است. به خاطر اينكه آنقدر مسائل ضعيف و سست و غير منطقى در زمينه ولايت در ذهنهاى افراد عامى رسوخ پيدا كرده كه وقتى آن حرف درست را كه با متن قرآن و متن حديث منطبق است مى خواهى بگوئى، يكى از دو اشكال‌

[1] -. اصول كافى، باب دعائم الاسلام( پايه هاى اسلام)، حديث پنجم.