انكارناپذيرى زندگى اجتماعى:

با نگرش اجمالى به تاريخ حيات بشر، از بدو خلقت تاكنون، جمعى زيستن را مى‌توان به عنوان جزء جدايى‌ناپذير زندگى انسانى مشاهده كرد.

مجموعه‌ى آثار باقى‌مانده از ادوار پيشين زندگى بشر، از قبيل سنگ‌نوشته‌ها، ابزار دفاعى و وسايل زيست روزمره، طلوع و افول تمدن‌هاى گوناگون، ظهور و سقوط حاكميّت‌هاى متعدد در جوامع متنوع بشرى و نيز دقت در زواياى وجودى انسان، بررسى احوال، افكار، اقوال، گرايشات، خصلت‌ها و ساير ويژگى‌هاى او، همه نشانگر اجتماعى بودن انسان و مؤيد دوام حيات اجتماعى و غير قابل انكار بودن آن است.

از آيات كريمه‌ى قرآن استفاده مى‌شود كه اجتماعى بودن انسان در متن خلقت و آفرينش او پى‌ريزى شده است.

يا أيّها النّاس انا خلقناكم من ذكر و انثى و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا انّ اكرمكم عند الله أتقيكم‌[1]؛ اى مردم، شما را از مردى و زنى آفريديم و شما را ملت‌ها و قبيله‌ها قرار داديم تا به اين وسيله يكديگر را بازشناسيد (نه اينكه به اين وسيله بر يكديگر تفاخر كنيد) همانا گرامى‌ترين شما نزد خدا باتقواترين شماست.

شهيد مرتضى مطهرى در كتاب «جامعه و تاريخ» پيرامون اين آيه مى‌نويسند:

«اين آيه‌ى كريمه ضمن يك دستور اخلاقى، به فلسفه‌ى اجتماعى آفرينش خاص انسان اشاره مى‌كند؛ به اين بيان كه انسان به گونه‌اى آفريده شده كه به صورت گروه‌هاى مختلف ملى و قبيله‌اى درآمده است، با انتساب به مليت‌ها و قبيله‌ها بازشناسى يكديگر كه شرط لاينفك زندگى اجتماعى است صورت مى‌گيرد. يعنى اگر اين انتساب‌ها كه از جهتى وجه اشتراك افراد و از جهتى وجه افتراق افراد است نبود بازشناسى ناممكن بود»[2].

يا أيّها الّذين امنوا اصبروا و صابروا و اتّقوا اللّه لعلّكم تفلحون‌[3]؛ اى كسانيكه ايمان آورديد، بردبار باشيد و شكيبايى ورزيد، يكديگر را دعوت به صبر نماييد و خويش را

[1] - حجرات، آيه 13.

[2] - مرتضى مطهرى؛ مقدمه‌اى بر جهان‌بينى توحيدى، جامعه و تاريخ؛ ص 316- 315.

[3] - سوره آل عمران، آيه 200.