به تبع آن و همزمان، بنيان گذاشته شده‌است. در روايتى از امام صادق (ع) آمده‌است كه حضرت ابراهيم محدوده مسجدالحرام را مشخص كرد و مابين باب‌الحناطين تا صفا و مروه را مسجد قرار داد. سپس در دوره‌هاى مختلف، اين مسجد توسعه يافته‌است. آخرين طرح توسعه در سال 1409 ق توسط پادشاه سعودى صورت گرفت كه 76000 متر مربع به مساحت آن اضافه شد و اكنون مساحت مسجدالحرام 236861 مترمربع است. مسجدالحرام اكنون داراى 94 درب است. البته دربهاى اصلى مسجد 5 در است به نام باب‌الصفا، باب‌الفتح، باب‌العمره، باب ملك فهد و باب ملك عبدالعزيز.

تعداد مناره‌هاى مسجد 9 عدد و ارتفاع هر يك 94 متر است كه برروى هر درب اصلى مسجد دو مناره قرار گرفته به استثناى باب‌الصفا كه تنها يك مناره دارد.

مسجدالحرام داراى سه طبقه و با شبستانها و معمارى بسيار زيباست. در اطراف صحن مسجدالحرام، ايوانهاى سنتى قرار گرفته كه تعداد 469 ستون، آن بخش را از بخشهاى نوساز جدا مى‌كند.

ساختمان كعبه كه در وسط مسجدالحرام قرار گرفته از زمان عبداللّه‌بن زبير و حجاج ثقفى (73 ه. ق) تا زمان ما، به همان اندازه باقى مانده كه ابعاد آن به شرح زير است:

طول ضلع درب كعبه (از حجرالاسود تا ركن عراقى) 68/ 11 متر.

طول ركن عراقى تا شامى (طرف حجرالاسماعيل) 9/ 9 متر.

طول ركن شامى تا ركن يمانى 04/ 12 متر.

طول ركن يمانى تا ركن حجرالاسود 18/ 10 متر.

بناى فعلى كعبه از سنگهاى سياه و سخت ساخته شده است. اين‌