نام کتاب : مقارنه مشروعيت حاكميت در حكومت علوى و حكومت هاى غير دينى نویسنده : كريمى والا، محمد رضا جلد : 1 صفحه : 186
بلامنازع و حاكميت بىقيد و شرطى بوده كه
براى چنين حكومتهايى، ايدهاى تعريف شده است.
هرچند كه براى چنين سيستمهاى حكومتى هيچگاه ملاك قابل دفاعى براى
ارزيابى حقّانيت و مشروعيّت در بين نيست؛ زيرا اساس و شالوده حاكميّت زورمدار جز
بر اقتدار مطلق و بىقيد و شرط حاكم استوار نمىباشد. بااينحال برخى كوشيدهاند
كه براى حاكميّتهاى متّكى به زور و قدرت، پشتوانه نظرى طرح كرده به نوعى آن را
نتيجه ويژگىهاى ذاتى انسان قلمداد كنند؛ انديشه افرادى چون «ماكياولى ايتاليايى»،
«هابز انگليسى»، «نيچه آلمانى» در اين مورد، دستآويز خوبى براى زورمداران مستبدّ
فراهم نموده است. براى مثال «هابز» قائل است به اينكه انسان طبعا، درندهخو و
گرگصفت است. بنابراين، اگر آدميان به طبع خودشان واگذاشته شوند به جان هم
مىافتند و دمار از روزگار يكديگر برمىآورند و بدينسان هرگز جامعه مطلوبى
پديدار نخواهد شد و بايد قدرت مافوقى وجود داشته باشد تا مردم را ضبط و مهار كند.
پس كسانىكه نسبت به عامّه مردم، از قدرت بيشترى برخوردارند صلاحيّت حكومت بر مردم
را دارند؛ زيرا اينها مىتوانند از ظلم و تعدّى آدميان به همديگر جلوگيرى كنند.[1] چنين تفكرى مفهومى جز اين ندارد كه
كسى كه نسبت به ديگران درّندگى و توحّش بيشترى دارد و تمايلى به تبعيّت از هيچ
معيار انسانى و اخلاقى و الگوهاى وحيانى ندارد، لايقترين افراد در حاكم بودن است.
پرواضح است چنين قوامى هرگز بر عقلانيّت و مشروعيّت قابل دفاعى استوار نمىباشد و
لذا، گرچه سيستمهاى زورمدار و حتى استبدادى، الگوهايى غير دينى براى حاكميّتاند؛
امّا به هيچ روى نمىتوان شاخصههايى تعريفشده براى آنها در نظر گرفت و در مقارن
با ديگر الگوها بررسى كرد.
[1] - ر. ك: محمد تقى مصباح يزدى، حقوق سياست در قرآن،
ص 203.
نام کتاب : مقارنه مشروعيت حاكميت در حكومت علوى و حكومت هاى غير دينى نویسنده : كريمى والا، محمد رضا جلد : 1 صفحه : 186