و ايالات متحده آمريكا، دو ملت، با فرهنگ، سياست و اقتصاد مشابه هم به طور چشمگيرى اشكال متفاوتى از دموكراسى را دارند. به علاوه، امروزه حكومتهاى زيادى ادعا مى‌كنند كه دموكراتيك هستند. حكومتهاى قدرت طلب و ديكتاتورى زيادى، به خصوص ملل كمونيست قرن بيستمى، دولتهاى ظاهراً دموكراتيكى را پذيرفته‌اند كه در اصل توسط يك جناح مختار و بدون مخالف اداره مى‌شود.

كشورهاى ماركسيستى هم به وضوح نشان دادند تحقق خواسته‌هاى دموكراتيك مردم يك جامعه بدون هم رأيى سياسى و مالكيت جمعى درآمد محصولات (دموكراسى اقتصادى) تحقق نخواهد يافت.

علاوه بر اين، هنوز عناصرى وجود اين دموكراسى را تهديد مى‌كند: به جاى رفع تضاد طبقاتى، برآن سرپوش گذاشته مى‌شود؛ ملى‌گرايى، رأى‌دهندگان را از تصميم‌گيرى بدون تعصب و تبعيض درباره سياست خارجى كشور باز مى‌دارد؛ عوام فريبان امورزين دستكمى از همتايان خود در روم باستان و حكومت بنياميه و ديگر حكومتها ندارند و بسيارى از سياستمداران فاسدند. در كنار تمام اين مسائل، دموكراسى ارزش افراطى براى آزادى فرد قائل است و به طور كلى بر ارزشمندى نفس، فردمدارى و آزادى غيرقابل قياس فردى تأكيد مى‌كند. اين ويژگيها، همان طور كه «آلكسى دو توكويل» شرح داده است، نوعى خودخواهى تعديل شده است كه باعث مى‌شود نوع بشر تنها به دايره محدود خانواده و دوستان خود بينديشد.

نتيجه‌

درست است كه در مواردى مثل ناسيوناليسم مصرى، شريعت تحميلى طالبان در افغانستان و جنگ صدام حسين در 1993 و 2003 مى‌توانيم نمونه‌هايى از اشكال غلط و شكست خورده دولتهاى مدعى استقرار تئوكراسى يا دموكراسى را ببينيم، يا درست است كه عده‌اى كوشيده‌اند از ارزشهاى ملى يا ايده‌آلهاى دينى استفاده كنند تا پشتيبانى مردمى را، براى رهايى از سلطه خارجى يا حكومت مستبدانه نخبگان يا نوسازى اقتصادى به دست آورند، اما هركسى مى‌تواند مثالهاى تاريخى و معاصرى،