بمب اتمى كوچك، در يك لحظه جان ده‌ها هزار انسان را گرفت، فهميدند كه معناى جدايى علم از دين چيست. البته باز هم چوبش را خواهند خورد.

مطبوعات امريكايى‌

مطبوعات امريكايى غالباً متعلّق به كسانى است كه به ارزش‌هاى معنوى و حقيقى، كمترين ارزشى نمى‌دهند. بنده از نزديك بسيارى از سران اين مطبوعات را ديده‌ام و با گردانندگان خبرگزارى‌هاى معروف دنيا، لااقل در امريكا همصحبت شده‌ام و آنها را مى‌شناسم. چيزى كه برايشان اهميت و ارزش ندارد، معنويات است.

نگرانى از بى‌ايمانى در غرب‌

اما واقعيات، چنان محكم گلوى آنها را مى‌فشارد كه وادار به اعتراف مى‌شوند. امروز مطبوعات امريكايى از موضوعاتى چون: «خانواده‌ها نگرانند»؛ «كشيشها، اساتيد دانشگاه‌ها، شهروندان معمولى و حتّى سياستمداران نگرانند» پُر است. آنها از چه موضوعى نگرانند؟ از بى‌ايمانى جامعه‌ى امريكايى. اين، همان صداى دهل است كه امروز به گوش مى‌رسد و بدتر از اين هم خواهد شد. من بعيد مى‌دانم كه به اين زودى‌ها آنها بتوانند به معنويات اعتنا كنند. مشكل اينجاست كه پرداختن به نيازهاى بشر و چيزهايى كه وجود انسان از اعماق مى‌طلبد، كار يك لحظه و دو لحظه نيست؛ كار هر كسى هم نيست. نمى‌توانند به معنويت‌خواهى مردم جواب دهند؛ زيرا كه سالها معنويات را تخريب كرده‌اند. خراب كردن آسانتر از ساختن است. صد سال خراب كردند؛ اگر بخواهند بسازند، حداقل بايد صد سال تلاش كنند. اگر موفّق به اين ساختن نشدند، آن وقت پاسخهاى خشن طبيعت انسانى به سراغشان مى‌آيد.

نظام بشرى، موجودى زنده‌

امروز نمونه‌اى از آن را در اخبار شنيديد. امروز نزديك به دو ميليون سياه امريكايى در خيابانهاى واشنگتن حضور يافتند و عليه حاكمان امريكايىِ خود تظاهرات كردند. جاى شگفتى است، با اين كه همه‌