سه‌شنبه 16 اسفند 1300/ 7 مارس 1922/ 7 رجب 1340

* كشف نفت در لاهيجان‌

صبح امروز يكى از اهالى لاهيجان با يك مشربه به اداره نظميه مراجعه كرد و از پيدا شدن نفت در چاه آب خانه‌اش خبر داد. اين چاه از چاه‌هاى آب قديمى بود و اكنون كه درب آن را براى تهيه آب باز كرده بودند، آب مخلوط با نفت از آن خارج شده بود.

بطوريكه، بنا به اظهار رئيس كميسارياى ناحيه، از هرپنج قسمت، چهار قسمت نفت و يك قسمت آب بود. ازاين‌رو، رؤساى دواير دولتى به آن خانه رفته تا از نزديك نفتى را كه با آب مخلوط شده بود مشاهده نمايند. 1 بلافاصله اين چاه از سوى اداره نظميه توقيف و يك نفر آژان براى حفاظت از آن گماشته شد.

رنگ اين نفت سفيد و كمى متمايل به زرد بود. اداره نظميه امشب چراغ‌هاى نظميه و ساير چراغ‌هاى شهر را با اين نفت روشن نمود. 2

* اعتراض رضا خان نسبت به معرفى لطفعلى آقا با عنوان سرتيپ‌

رضا خان نسبت به معرفى لطفعلى آقا، فرمانده نظاميان فارس با عنوان سرتيپ، به محمود آيرم امير لشكر جنوب اعتراض نمود. رضا خان به آيرم گفت: تاكنون در هيچ‌يك از احكام صادر شده درجه سرتيپى به لطفعلى آقا داده نشده است كه خود را با اين سمت معرفى مى‌نمايد. 3

* رسيدگى به امور حقوقى اتباع بين النهرين در محاكم داخلى‌

وزارت امور خارجه بار ديگر اعلام نمود: اتباع بين النهرين در خاك ايران بايد در امور حقوقى مطيع محاكم داخلى باشند 4 و از وزارت داخله خواست اين موضوع را مجددا به حكام كليه ايالات و ولايات در سراسر كشور خاطرنشان سازد. 5

______________________________
(1). بعد از چند روز اين موضوع به وزارت داخله و از آنجا به وزارت فوايد عامه ارجاع داده شد تا تكليف آن را مشخص نمايند. (روزنامه ايران، 17/ 1/ 1301، ص 2).

(2). اسناد ملى ايران، شم ت 293005891؛ روزنامه ايران، 17/ 1/ 1301، ص 2 و 10/ 1/ 1301، ص 2.

(3). نامه رضا خان وزير جنگ به محمود آيرم امير لشكر جنوب، 6/ 12/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 97، ص 14.

(4). در ابتدا سفارت انگليس قصد داشت همان برخوردى كه با اتباع انگليسى در ايران مى‌شود، با اتباع بين النهرين در ايران نيز، همان‌گونه رفتار شود، در حاليكه در بين النهرين نسبت به اتباع ايرانى رفتار متقابلى صورت نمى‌گرفت.

وزارت خارجه به اين موضوع اعتراض نموده و مداخله مأمورين انگليس را هم در امور اتباع بين النهرين رد نمود و به محاكمات تهران و كارگزارى‌هاى ولايات دستور داد كه مداخله آنها را نپذيرند و به سفارت انگليس نيز خاطر نشان ساخت: چون وجهه سياسى حكومت جديد التأسيس عرب (حكومت بين النهرين) براى دولت ايران هنوز شناخته شده نيست و با توجه به اينكه، تعداد زيادى از اتباع ايران از جمله علما و روحانيون در آنجا به سر مى‌برند بايد اتباع ايران در آنجا كماكان داراى حقوق خارجى باشند.

پس از مكاتباتى كه در اين خصوص با سفارت انگليس به عمل آمد، سفارت انگليس بنا به تقاضاى حكومت بين النهرين پيشنهاد داد تا زمانى كه نظامنامه و وضعيت بين المللى عراق معين شود اين كشور تلاش‌هاى كنسول‌هاى ايران را درباره اتباع ايران بپذيرد و دولت نيز تلاش‌هاى كنسول‌هاى انگليس در ايران را درباره اهالى عراق بپذيرد. ولى وزارت خارجه بنابه تصميم هيئت دولت به سفارت انگليس پاسخ داد كه دولت ايران هيچگونه قراردادى را كه مبنى بر كاپيتولاسيون در ايران باشد نمى‌پذيرد و اين موضوع در موقع تنظيم عهدنامه‌هايى كه اخيرا بين دولت ايران و ساير دول منعقد گرديده، ملحوظ شده است. (اسناد ملى ايران، شم ت 293004167).

(5). مراسله وزارت خارجه به وزارت داخله، 16/ 12/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 293004167.