[تصوير] هيئت‌رئيسه مجلس چهارم‌

از راست: عدل السلطنه، منتصر الملك، ارباب كيخسرو، حائرى‌زاده، مؤتمن الملك، سيد حسن مدرس، امير ناصر، دانش و عماد الملك‌

رأس اسب و سه عرابه باركش نيز به همراه دارند، درخواست نمود به حكام و بلديه‌هاى طول راه دستور داده شود، اسب‌ها و عرابه‌هاى آنان از دادن عوارض معاف شود. 5

* ابهام در مقصود شورشيان‌

مخبر السلطنه والى آذربايجان كه تازه از خبر شورش ژاندارم‌هاى شرفخانه مطلع شده بود با ارسال تلگرافى، تهران را از اين خبر مطلع ساخت. مخبر السلطنه در بخشى از تلگراف خود اظهار داشته است: «... از قرار خبرى كه الساعه رسيده عده‌اى ژاندارم كه در شرفخانه بوده است گرو [اعتصاب‌] كرده‌اند و رو به تبريز حركت مى‌كنند. مقصود 6 آنها چيست هنوز كشف نشده است ...». 7

* درخواست كمك مخبر السلطنه از حبيب اللّه شيبانى‌

مخبر السلطنه طى تلگرافى به حبيب اللّه خان شيبانى فرمانده كل قواى مستقر در آذربايجان كه در آن‌هنگام در ساوجبلاغ بود، از وى خواست، براى مقابله با لاهوتى و ژاندارم‌هاى شورشى به تبريز بيايد. 8

* عزيمت لطفعلى سرتيپ به فارس‌

لطفعلى آقا سرتيپ فرمانده تيپ فارس به دستور رئيس اركان حرب كل قشون براى پايان دادن به قضيه ممسنى عازم اين منطقه شد. او اعلام كرد مأموريتش دوازده تا پانزده روز به طول خواهد انجاميد. 9

* شكواييه جمعى از نمايندگان مجلس از وضعيت معيشتى خود

جمعى از نمايندگان مجلس شوراى ملى در نامه‌اى‌ 10 به رئيس مجلس، از وضعيت سخت معيشتى خود گلايه كرده و اظهار داشتند: چنانچه مقام رياست از اوضاع واقعى زندگى نمايندگان به خوبى اطلاع داشت از هيچ‌گونه مساعدتى دريغ نمى‌كرد. 11

______________________________
(1).

Loraine to Curzon, 13 Jan 2291, Fo 173/ 4087/ 4703

. (2). گزارش شعبه اول مجلس شوراى ملى، 11/ 11/ 1300، اسناد مجلس، د 4، ك 9، ج 4/ 3، پ 49.

(3). مراسله اعتلاء الملك از سفارت ايران در كابل به وزارت خارجه، 11/ 11/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 31، پ 2، ص 37.

(4). تلگراف وزارت خارجه به ممتاز الدوله، 11/ 11/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 15، پ 9، ص 137.

(5). مراسله وزارت خارجه به وزارت داخله، 11/ 11/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 3، پ 14، ص 2.

(6). حدس مقامات تهران بر اين بود كه شورش ژاندارم‌ها به خاطر عدم دريافت حقوق است. ازاين‌رو، به مخبر السلطنه اطمينان دادند كه وجهى بدين منظور ارسال خواهد شد. (اسناد مؤسسه تاريخ معاصر، شم 20565، حاشيه سند).

(7). تلگراف مخبر السلطنه به رئيس الوزراء، 11/ 11/ 1300، اسناد مؤسسه تاريخ معاصر، شم 20565.

(8). خاطرات و خطرات، ص 331؛ گزارش ايران، ص 379.

(9). تلگراف لطفعلى سرتيپ به امير لشكر جنوب، 11/ 11/ 1300، اسناد مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى سياسى، س 1300، پ 98، ص 9.

(10). امضاكنندگان نامه عبارت بودند از: «سيد فاضل كاشانى، عميد الممالك، شيخ اسد اللّه، صدر الاسلام، لسان الملك و ...» (اسناد مجلس، د 4، ك 11، پ 1).

(11). نامه جمعى از نمايندگان به رئيس مجلس، 11/ 11/ 1300، اسناد مجلس، د 4، ك 11، ج 10/ 2، پ 1.