[تصوير] ميرزا حسين خان مؤتمن الملك پشت ميز رياست مجلس شوراى ملى به همراه هيئت‌رئيسه‌

* خودسرى سواران عدل الدوله در شهر ويران‌

پس از آنكه، امير موثق فرمانده كل اردوى آذربايجان عدل الدوله را به دليل اقدامات خودسرانه سوارانش در شهر ويران احضار و عذرش را خواست وى با سوارانش به مراغه رفتند. 11

* اعزام نيروى نظامى از تبريز به خوى‌

دويست نفر نيروى نظامى شامل صد و پنجاه نفر سرباز قديم و پنجاه نفر قزاق سابق، از تبريز به خوى اعزام شدند.

با در نظر گرفتن دويست نفر نظامى كه در خوى مستقر بودند، جمعا چهار صد نظامى آماده‌به‌خدمت در خوى حضور داشتند. 12

* اعلام نارضايتى از اقدامات اقبال السلطنه‌

اسماعيل اميرفضلى‌ 13 امير لشكر شمال غرب در تلگرافى به رئيس اركان حرب كل قشون با ابراز نارضايتى خود از اقدامات اقبال السلطنه‌ 14 ماكوئى در آذربايجان، همه اقدامات وى را در راستاى اغفال اولياى امور و جلب مقاصد و منافع شخصى دانست.

اميرفضلى در تلگراف خود به امان اللّه جهانبانى رئيس اركان حرب كل قشون، با اشاره به عدم تمايل اقبال السلطنه به حضور مأمورين دولتى در خوى تصريح كرد:

اقبال السلطنه مايل است شخصا، خوى‌ 15 را اداره نمايد.

اميرفضلى همچنين در ادامه تلگراف خود به رئيس اركان حرب كل قشون خبر داد شجاع الدوله پسر اقبال السلطنه با تفويض اختيارات از سوى پدرش به خوى رفته و در امور همه مؤسسات و دواير دولتى مداخله مى‌كند و حتى پا را از اين نيز، فراتر گذاشته و كفيل كارگزارى تبريز را بازداشت و به ماكو 16 فرستاده است. 17

* تلاش براى آوردن قرنى آقا به ساوجبلاغ‌

قرنى آقا، امير عشاير مامش كه تاكنون براى آمدن به ساوجبلاغ عذر و بهانه مى‌آورد، امروز طى عريضه‌اى به حكومت ساوجبلاغ درخواست نمود يك نفر نماينده از سوى حكومت نزد وى برود تا او به همراه آن نماينده به ساوجبلاغ بيايد. تقاضاى قرنى آقا از سوى حكومت پذيرفته شد و قرار شد، فردا سيف القضات به عنوان نماينده نزد قرنى آقا اعزام شود. 18

______________________________
(1). احمد شاه در اين فرمان چنين آورده بود: «نظر به مرحمت و اعتماد خاصى كه در هرموقع نسبت به جناب اشرف مشير الدوله داشته و داريم با صدور اين دستخط انجم نمط مبارك معزى اليه را به رياست وزراء منصوب و برقرار فرموديم كه با كمال استظهار به مراحم مخصوصه ما مشغول انجام خدمت باشد.»

(2). روزنامه ايران، 2/ 11/ 1300، ص 1.

(3). يك هفته بعد اعلام شد تمام سهام فوق الذكر به فروش رسيده و اگر دولت ايران مايل به خريد سهام است بايد از بازار تهيه نمايد. (اسناد ملى ايران شم ت 24014649).

(4). تلگراف داوود مفتاح السلطنه به وزارت خارجه، 1/ 11/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 24014649.

(5). جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس، ص 120.

(6).Geddes to Curzon ,02 Jan 2291 ,Fo 173 /8727 /609 .

(7).Geddes to Curzon ,02 Jan 2291 ,Fo 173 /8727 /406 .

(8). پيرانستاس كرمل از كشيش‌هاى كليساى فرانسوى و اصلا عرب بود كه در زمينه مسائل عراق و كردها اطلاعات زيادى داشت و مورد احترام و وثوق مأمورين سياسى انگليس بود، زيرا مروج افكار و مقاصد آنان بود (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 47، پ 14، ص 5).

(9). انتشار اين‌گونه مقالات در يك روزنامه نيمه‌رسمى كه از نظر مأمورين سانسور مى‌گذشت، نشان‌دهنده مقاصد مأمورين سياسى انگليسى در زمينه تشكيل حكومت مستقلى به نام كردستان بود و تمايل آنان را به تشكيل اين حكومت نشان مى‌داد كه شامل قسمتى از شمال‌غربى ايران و يك قسمت از عراق بود (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 47، پ 14، ص 5).

(10). روزنامه العراق، 22 جمادى الاولى 1340 ق.

(11). تلگراف دبير الوزاره به كارگزارى كل آذربايجان، 29/ 10/ 1300، اسناد