[تصوير] دانش‌آموزان مدرسه‌اى در آن روزگار

نامه‌اى به رئيس مجلس شوراى ملى خواستار استعلام علت توقيف نشريه قانون، قبل از انتشار شد. 9

* ورود يك كشتى جنگى به انزلى‌

يك كشتى روسى به نام تولا(Tula) مجهز به توپ در بندر انزلى پهلو گرفت. 10

* تقاضاى استرداد اسرائيلينكو به سفارت روسيه‌

وزيرمختار انگليس در ايران از وزارت امور خارجه تقاضا نمود در خصوص تقاضاى روتشتين مبنى بر استرداد اسرائيلينكو به سفارت روسيه اقدام نمايد. 11

______________________________
(1). روزنامه ايران، 27/ 5/ 1300، ص 4.

(2). «پرايدوكس» سركنسول انگليس در مشهد راجع به اين مذاكرات و علل شكست آن‌چنين اظهار كرده است: «در خلال اين مدت مذاكرات اميدوار كننده‌اى با پادرميانى ژنرال حمزه خان عموى كلنل بوسيله تلگراف حضورى بين كلنل محمد تقى خان و امام‌جمعه خويى در جريان بود كه منجر به ارسال دو پيشنهاد از طرف كلنل به حضور شاه شد. در پيشنهاد اول كلنل آمادگى خود را براى خروج از ايران اعلام كرده بود و پيشنهاد دوم حاكى از تمايل وى به ادامه خدمت زير نظر والى جديد بود. هردو پيشنهاد كلنل محمد تقى خان منصفانه و معقول به نظر مى‌رسيد، ليكن متأسفانه حضور ناگهانى گلروپ و اعضاى همراه وى در سبزوار همه رشته‌ها را پنبه كرد. در نوزدهم اوت زمانى كه كلنل محمد تقى خان به من اجازه داد با ارسال يك تلگراف از كلنل گلروپ دعوت كنم تا به عنوان مهمان سركنسول از مشهد ديدار به عمل آورد، اميد به از سرگرفته شدن مذاكرات تا اندازه‌اى بيشتر گرديد، ولى اين تدبير نيز به علت وقوع حوادث زير با شكست مواجه شد:

1) شوكت الدوله كه در پانزدهم ماه جارى با بيست نفر ژاندارم اسكورت خود از مشهد عازم تربت‌جام بود پس از هجوم افراد بربرى و كشته شدن يك ژاندارم به اسارت شجاع الملك درآمد.

2) ژاندارم‌هاى مستقر در مرز با مخابره تلگراف اعلام نمودند كه اجازه نخواهند داد كلنل محمد تقى خان از خراسان خارج شود.

3) سيد مصطفى سرابى در ضيافت ناهارى كه حاج حسين آقا به افتخار كلنل محمد تقى خان داده بود سخنرانى بسيار تند و زننده‌اى عليه حكومت مركزى ايراد نمود.» (گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در ايران، ص 108).

(3). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 107).

(4). در اين اعلان اخطار داده شده بود اگر كارمندى در اداره حكومت‌نظامى تهران حضور نداشته باشد، دفعه اول يك روز از حقوق او كسر، در دفعه دوم، دو روز كسر و در دفعه سوم سه روز حقوق كسر خواهد شد و در صورت تكرار غيبت در دفعه چهارم، اخراج خواهد شد. (اسناد ملى ايران، شم ت 293001478).

(5). اعلان حكومت‌نظامى تهران، 27/ 5/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 293001478.

(6). روزنامه ايران، 27/ 5/ 1300، ص 4.

(7). همان.

(8). نامه ميرزا على به سردار نصرت، 29/ 5/ 1300، اسناد موسسه تاريخ معاصر، شم 510- 21506 ق.

(9). مراسله مدير جريده قانون به مؤتمن الملك، 27/ 5/ 1300، اسناد مجلس، د 4، ك 26، ج 13، پ 3.

(10). جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس، ص 28.

(11). مراسله سفارت انگليس به وزارت خارجه، 27/ 5/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 2، پ 29، ص 123 و 124.