به عمل آمد. در پايان آقاى ساعد الملك رئيس تشريفات وزارت امور خارجه از طرف دولت ايران، به وزيرمختار روسيه تبريك گفت. 8

* آمادگى تجار آمريكايى براى خريد مواد خام صنعتى و كشاورزى ايران‌

تجار آمريكايى طى ملاقات‌ها و مكاتباتى كه با سفارت ايران در واشنگتن داشتند، آمادگى و تمايل خود را براى خريد مواد خام صنعتى و كشاورزى (به‌ويژه پنبه، ابريشم و توتون) از ايران اعلام كردند. 9

[تصوير] نصرت السلطنه‌

* پايان حكومت‌نظامى در تهران‌

حكومت‌نظامى در تهران پايان يافت. محمود انصارى حكمران نظامى تهران اعلام كرد كه از امشب در تهران و شميرانات، عبور و مرور شبانه تا صبح آزاد است و مأمورين متعرض هيچ‌كس نخواهند شد. 10

______________________________
(1). ارباب كيخسرو فرزند شاهرخ در سال 1253 ش، در كرمان متولد شد. جدّ پدرى او «ملا گشتاسب» منجم مشهور بود. شاهرخ پدر كيخسرو، آموزگار دبستان‌هاى كرمان بود. كيخسرو تحصيلات مقدماتى را در كرمان به پايان رساند و در سن نه سالگى به تهران آمد و سه سال به ادامه تحصيل پرداخت.

سپس به سفارش «مانكجى هاتريا» با برادر كوچكتر خود به بمبئى رهسپار شد و در آن ديار به حمايت و سرپرستى «دينشاه» رئيس انجمن اكابر صاحبان پارسى به تحصيل پرداخت و پس از اتمام تحصيل در حدود سال 1267 ش، از طرف انجمن اكابر صاحبان پارسى به آموزگارى دبستان كرمان منصوب گرديد. مدتى در كرمان دست به اصلاحات فرهنگى زد و سپس از راه مشهد و عشق‌آباد به روسيه رفت و تقريبا يك سال و اندى در «ادسا» به سربرد و سپس به تهران آمد و جزو مديران اداره «ارباب جمشيد» شد. او پس از پيروزى در انتخابات دوره دوم مجلس شوراى ملى 1288 ش، به جاى ارباب جمشيد به نمايندگى از طرف زرتشتيان به مجلس راه يافت. در پاييز سال 1301 ارباب كيخسرو به همراه چند نفر از رجال دانشمند ايران جمعيتى به نام انجمن آثار ملى را تأسيس كرد. كيخسرو عضو كميسيونى بود كه از طرف دولت براى رسيدگى به مسئله جواهراتى كه گفته مى‌شد احمد شاه قاجار با خود برده است تشكيل شد، كه پس از رسيدگى و تحقيقات معلوم شد كه احمد شاه كوچكترين چيزى از جواهرات سلطنتى را با خود نبرده و اين هياهو براى متزلزل كردن كابينه مشير الدوله بوده است. ارباب كيخسرو همچنين در زمان تشكيل مجلس مؤسسان 1304 ش، از طرف زرتشتيان به وكالت رسيد و در آن مجلس نيز عضو هيئت‌رئيسه بود. او در تفكر سياسى خود به سوى آمريكا گرايش نشان مى‌داد و نزديكى به آمريكا را بهترين راه براى اجراى سياست نه روس و نه انگليس مى‌دانست. ارباب كيخسرو مدتى نيز رئيس شركت تلفن بود كه اولين قرارداد تهاترى ايران را با سوئد منعقد كرد. وى نماينده شخصى رضا شاه در تحويل گرفتن راه‌آهن ايران از آلمانى‌ها و آمريكائى‌ها بود. ارباب كيخسرو شاهرخ سرانجام در 11 تيرماه 1319 هنگامى كه از مجلس عروسى بازمى‌گشت به‌طور اسرارآميزى كشته شد و بامداد روز بعد، جسد او را در خيابان كاخ تهران يافتند. (تاريخ بيست ساله ايران، ج 4، صص 310 و 311؛ اختناق ايران، صص 72 و 73، بازيگران عصر رضا شاهى، صص 214 و 215؛ شرح حال رجال ايران، ج 3، ص 179؛ مجله فروهر ش 11 و 12، س 1366، صص 13 و 14؛ فروهر، س 1369، شم 3 و 4، ص 5، اسنادى از زرتشتيان، ص 141 به بعد؛ مجله آينده، س 1372، شم 6- 4، ص 398).

(2). مراسله نصرت السلطنه به وزارت داخله، 5/ 4/ 1300، اسناد ملى ايران، شم ت 293006043.

(3). مراسله سفارت انگليس به رئيس الوزراء، 5/ 4/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 3، پ 3، ص 22.

(4). روزنامه تايمز، 26 ژوئن. 1921.

(5). همان.

(6). بيرق: پرچم.

(7). منظور از نيروهاى سرخ، همان نظاميان ارتش روسيه شوروى هستند. (م).

(8). روزنامه ايران، 6/ 4/ 1300، ص 1.

(9). اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 2، پ 1.

(10). روزنامه ايران، 5/ 4/ 1300، ص 1.