سه. اشكالات ابن عزراء

برخى از عالمان، مفسران و انديشمندان از قدماى يهود مانند ابراهيم‌بن عزراء (1164- 1089 م)، انتساب تورات موجود به حضرت موسى عليه السلام را قبول نداشته و ادله‌اى رمزگونه براى اين سخن آورده‌اند. ابن عزراء در كتاب خود، تفسير سفر تثنيه، شش دليل به صورت رمز آورده و «باروخ اسپينوزا» (1677- 1632 م) سعى كرده است كه رمزهاى او را بگشايد.

به نظر وى در درون تورات، شواهد متعددى وجود دارد كه نويسنده تورات حضرت موسى عليه السلام نيست، و شخص ديگرى قرن‌ها بعد آن را نگاشته است.

سخنان ابن عزراء در تفسيرش بر «سفر تثنيه» به شرح ذيل است:

«آن طرف اردن، و ... اگر چنان باشد كه رمز دوازده را بدانى ... علاوه موسى تورات را نوشته ... در آن وقت، كنعانيان در آن زمين بودند ... در كوه خدا، به او وحى مى‌شود. سپس تخت خواب او تخت آهنين او را نظاره كن. بنابراين، تو اين حقيقت را خواهى دانست».

ابن عزراء در اين چند كلمه، به صورت رمزوار اشاره مى‌كند كه نويسنده اسفار پنچ گانه (تورات) موسى عليه السلام نبوده، بلكه شخص ديگرى بوده كه مدت‌هاى طولانى پس از موسى عليه السلام مى‌زيسته است. به علاوه، كتابى كه موسى عليه السلام نوشته، با كتاب‌هاى باقيمانده تفاوت دارد.[1]

[1] - بنگريد:

الف. باروخ اسپينوزا، مصنف واقعى اسفار پنجگانه، ترجمه: عليرضا آل بويه، فصلنامه هفت آسمان، ش 1، بهار 1378. اين مقاله ترجمه‌اى است از فصل هشتم كتاب:

TheChief WorksOf Spinooza; A TheoLogico- Political Treatiseand APolitical Treatise, Translated From TheLatin With AnIntro ductionby R. H. M. Francesco Cordasco --

ب. عبدالرحيم سليمانى اردستانى، كتاب مقدس، صص 56- 67، قم: آيت عشق، دوم، 1385