در نظام تعليم و تربيت اسلامى، اصولٌا عالِم واقعى و يادگيرنده واقعى كسى است كه علم و يادگيرى او منجر به عمل و بروزات رفتارى شود. على (ع) در اين زمينه مى‌فرمايند: كمال العلم العمل‌ (غرر و دررآمدى، ج 4، ش 7243، ص 631). شاخص علم فرد يادگيرنده، عمل او است. به‌عبارت ديگر، يادگيرى واقعى آن است كه منجر به تغيير در رفتار شود. به همين دليل، در نظام آموزشى كشور نيز به طور عمده بايد تأكيد بر علوم كاربردى نمود. علومى كه در ارتباط با جامعه و مفيد براى جامعه باشد.

فراز بيست و هشتم‌

(الّلهمّ اختم بعفوك اجلى و حقّق فى رجاء رحمتك املى وسهّل الى بلوغ رضاك سبلى و حسّن فى جميع احوالى عملى)

«خدايا، به سر رسيدن عمرم را با گذشت خود به پايان رسان و آرزويم را در اميد به رحمت خويش پابرجا نما و راه‌هايم را براى رسيدن به خوشنودى‌ات آسان فرما و كردارم را در هر حال نيكو گردان.»

نكات تربيتى:

در فراز فوق، امام (ع) چهار مورد را گوشزد مى‌كنند و در مورد چهار مطلب سخن مى‌گويند كه به اختصار هر كدام تشريح مى‌شود گرچه بعضى از آنها قبلًا بحث شده است.