مى‌كردند. انحطاط دولت ويزيگوت‌ها، موسى بن نصير را، كه از طرف خلفاى اموى، حاكم افريقيه و مغرب بود، به تسخير شبه جزيره‌ى ايبرى تحريص كرد، و خود مردم اسپانيا نيز به يارى او برخاستند.

طارق بن زياد با هفت هزار سرباز، در ماه رجب يا شعبان 92 هجرى قمرى، نزديك جبل طارق در اسپانيا پياده شد، و پادشاه ويزيگوت‌ها، رودريك را شكست داد و تا قلب اسپانيا پيش رفت. مسلمانان در دوره‌ى حكومت خود در اسپانيا در نشر تمدّن اسلامى كوشيدند و تمدّنى درخشان با شهرهاى معمور و كشاورزى و صنايع منظّم و معمارى پرشكوه به وجود آوردند. مسلمانان در دوره‌ى خود بر اندلس، اين سرزمين را به چند كوره (شهرستان) تقسيم كرده بودند، و هركوره را عموما به نام مركز آن مى‌خواندند (مانند كوره‌هاى قرطبه و اشبيليه) كه تاكنون با تحريفاتى باقى مانده است.

(ر. ك: دايرة المعارف فارسى).

10- عيسى بن زيد

عيسى بن زيد از كسانى است كه در زمان مهدى متوارى گشت و در همان حال از دنيا رفت. در كتاب كافى در ضمن خبرى طولانى راجع به عيسى و برخورد غيرمؤدّبانه‌ى او با امام صادق (ع) سخن رفته است و به قول محدّث قمى سوء عقيدت او از اين خبر معلوم مى‌شود و جسارت او نسبت به امام زمانش آشكار مى‌گردد. نيز در مقاتل الطالبييّن آمده است كه، عيسى بن زيد به طرفدارى محمّد بن عبد اللّه خروج كرد و از كسانى بود كه بدو مى‌گفت: هركه از خاندان ابو طالب به مخالفت با تو برخاست و يا دست از يارى تو كشيد او را به من بسپار تا گردنش بزنم.

گفته‌اند: هنگامى‌كه پدرش زيد به سوى عبد الملك مى‌رفت؛ در يكى از منازل به «دير نصارى» منزل نمود و در همان شب، عيسى از مادر متولد شد. زيد او را به نام حضرت مسيح بن مريم (ع)، عيسى نام نهاد. عيسى در قيام‌هاى محمّد و ابراهيم، پسران عبد اللّه حاضر بود، و محمّد وصيت كرده بود كه بعد از من امر مردم با برادرم ابراهيم است و پس از او با عيسى بن زيد. ولى پس از شهادت محمّد، عيسى از مردم كناره گرفت و در كوفه‌