نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 2 صفحه : 153
زادگاهش، از اوج فقاهت معظم له آگاهى داشتند؛ چه زمانى كه ايشان
در سامراء سكونت داشت و نزد ميرزا محمّد تقى شيرازى به تحصيل مىپرداخت و علاوه بر
آن، به تدريس فقه و اصول هم مشغول بود، مورد توجه، علاقه و عنايت ميرزا قرار گرفته
و استادش احتياطات مطلقه خويش را به او ارجاع داده بود. ميرزا محمّد تقى شيرازى در
جواب مردم قم، ساوه و كاشان كه درباره صلاحيت علما براى ارجاع احتياطات جويا مىشدند،
همه را به ايشان ارجاع مىداد.[1] و لذا، از گاه ورود به قم،
مردم تقليد از وى را پذيرفتند و در شمار يكى از مراجع پرنفوذ و مشهور درآمد؛ به
طورى كه كتابهاى فتوايىاش، پىدرپى چاپ شد. پس از وفات آيت اللّه حاج شيخ عبد
الكريم حائرى در 17 ذى القعده 1355 ه. ق، بر گستردگى مرجعيت وى افزوده شد و به
صورت مرجع تقليد يگانه اهالى قم و ساوه و نواحى اطراف درآمد؛ به طورى كه نزديك 40
سال، رياست روحانى توأم با مقبوليت عامه، محبوبيت تامه و مرجعيت كامله را داشت.[2]
و اين يكى از مزاياى برجسته ايشان است؛ زيرا سابقه ندارد كسى در زادگاهش، اين مدت
طولانى رياست و مرجعيتى چنين كسب نمايد.[3]
ويژگىهاى اخلاقى
آيت اللّه فيض به راستى مصداق كامل «صائنا لنفسه حافظا لدينه مخالفا
لهواه مطيعا لامر مولاه» بود. در وجودش ذرهاى رياستطلبى و هواخواهى وجود نداشت،
و از سراپايش تواضع و فروتنى هويدا بود. او براى حفظ موقعيت حوزه علميه قم از
همهچيز خود مايه گذاشت، كه در ذيل بدان اشارتى مىكنيم:
[1]. واعظ خيابانى، علماء معاصرين، ص 288؛
مقدسزاده، رجال قم، ص 154؛ شريف رازى، آثار الحجه، ج 1، ص 138.