نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 535
اجتهاد مقامى بسيار بلند و رتبهاى ارجمند داشت. به مقام
بزرگوارى و بسط يد و نفاذ حكم و قبول عامه كه او داشت، كمتر كسى رسيده است».[1]
مهربانى و دوستىاش با مردم، به اندازهاى بود كه حتى مجرمان آن زمان
به خود اجازه مىدادند به او پناهنده شوند، و در منزلش «بست» بنشينند و در امان
باشند.
او بسيار متهجد و شب زندهدار بود، و در سفر و حضر تهجدش ترك نمىشد.
وى به عزادارى اهل بيت عليهم السّلام اهميت بسيار مىداد، و در مجالس ماتم ايشان
با صداى بلند مىگريست. شاگرد نامدارش، حاج شيخ عباس قمى، دراينباره مىنويسد:
«وى حفظه اللّه تعالى مانند محمّد بن احمد بن عبد اللّه بصرى ملقب به
مفجّع و معروف به كثرت بكاء و گريه و زارى بر اهل بيت بود».[2]
معظمله در دهه عاشورا، آخر ماه صفر و روز بيست و پنجم ماه رجب،
سالروز شهادت حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام، در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه عليها
السّلام منبر مىرفت و مردم را موعظه و ارشاد مىكرد. او در تفقد و دلجويى از
سادات بسيار كوشا بود، و به محرومان فراوان رسيدگى مىكرد. آن فقيه ربانى، فردى
متواضع، خوش مجلس و خوش برخورد بود، و از علماى معاصرش تجليل فراوان مىكرد؛
چنانكه در سال 1322 ه. ق، كه تازه شاگرد برازندهاش، حاج شيخ عباس قمى، به قصد
زيارت حضرت رضا عليه السّلام به مشهد مقدس مشرف شده بود، نامهاى عربى به وى نوشت
و اشتياق فراوان خود را به او نماياند.[3]
در آن، متن پاسخ محدث قمى و اشعارى در مدح مرحوم آيت اللّه ارباب- كه سروده محدث
قمى است- ذكر شده است.
[1]. شريف رازى، آثار الحجه، ج 1، ص 221؛ واعظ
خيابانى، علماى معاصرين، ص 130.