س 9- از قديم الايّام قراء موقوفه اكثراً داراى اراضى زير كشت، بائر، چراگاه، مرتع، تپه و كوه بوده‌اند كه شش دانگ به ثبت مى‌رسيده و از اراضى چراگاه و مرتع به‌طور طبيعى بهره‌بردارى مى‌شده است.

1- آيا اراضى مورد تعليف و مراتع مجاور اراضى زير كشت، جزء موقوفه محسوب مى‌شود يا خير؟

2- آيا اين قبيل اراضى كه داراى بوته‌هاى گياه بيابانى است و جهت تعليف همگان استفاده و بهره‌دهى دارد، جزء اراضى موات است يا نه؟

ج- اراضى مذكور تابع اراضى موقوفه است هر چند كه موات است، و احياء آن جايز نيست. ج 3 ف ص 31- 32

(139- 38)

- ر. ك: 31 س 11، 15- 136 س 37، 39- 139 س 35- 141 س 8- 348 س 23، 91.

ماده 144: احيا اطراف زمين موجب تملك وسط آن نيز مى‌باشد.

ماده 145: احياكننده بايد قوانين ديگر مربوط به اين موضوع را از هر حيث رعايت نمايد.

س 78- اگر كسى بعد از انقلاب اسلامى زمين‌هاى موات (اموال دولت) را تصرّف كرده (در صورتى كه همين شخص زمين زياد دارد) تكليف اين گونه زمين‌ها از نظر شرعى چيست؟

ج- امر زمين‌هاى موات با دولت اسلامى است. ج 3 ف ص 508

باب دوم: در حيازت مباحات‌

ماده 146: مقصود از حيازت تصرف و وضع يد است يا مهيا كردن وسايل تصرف و استيلا.

- ر. ك: 179- پايان- مس 15 تا 21- 181 مس 22، 23، 26، 27، 29.

ماده 147: هر كس مال مباحى را با رعايت قوانين مربوط به آن حيازت كند مالك آن مى‌شود.

- ر. ك: 514/ مس/ 37.