از امور اختصاص دارند و ما آن‌ها را در ضمن مسائلى بيان مى‌كنيم. ج 2 ص 222

مسأله 1- در احياى موات جهت خانه يا مسكن، بعد از برطرف كردن موانع- در صورتى كه موانعى باشد- معتبر است كه دور آن طبق عادت آن بلاد ديوارى كشيده شود ولو اينكه با چوب يا نى يا آهن يا غير اين‌ها باشد. و سقف بر آن زده شده ولو قسمتى از آن را كه قابليت سكونت دارد- ولى نصب درب در ديوار كشيدن آن معتبر نمى‌باشد. و ديوار كشيدن بدون سقف زدن كفايت نمى‌كند؛ البته اين كار، در احياى آن جهت حصار گوسفند و غيره و همچنين براى آنكه ميوه‌ها در آن خشك شود يا علف و هيزم در آن جمع شود كافى است. و اگر در زمين موات ديوارى را به قصد ساختن خانه بنا كند و قبل از آنكه بر آن سقفى بزند قصدش عوض شود و نيّت كند كه حصار حيوانات باشد، مالك آن مى‌شود همانند اينكه از اول چنين قصدى را نموده باشد. و همين‌طور مالك آن مى‌شود در عكس آن؛ به اين صورت كه ديوار آن را به قصد حصار بكشد سپس تصميم بگيرد كه روى آن را سقف بزند و خانه قرار دهد. ج 2 ص 222- 223

مسأله 2- در احياى موات جهت مزرعه- بعد از برطرف نمودن موانع- معتبر است كه زمين هموار شود در صورتى كه داراى پستى و بلندى‌هايى باشد كه مانع قابليت آن براى زراعت است و معتبر است كه ترتيب آبيارى زمين داده شود خواه به جدا نمودن جويى از نهر، يا كندن قنات براى آن يا حفر چاه؛ و به وسيله اين‌ها احياى آن كامل مى‌شود و محيى مالك آن مى‌گردد. و در احياى آن شخم زدن معتبر نيست تا چه رسد به زراعت آن. و اگر زمين از آن زمين‌هايى باشد كه در زراعتش احتياجى به آبيارى نداشته باشد، به علت اينكه آب آسمان كفايتش مى‌كند، انجام دادن امور ديگر غير از ترتيب دادن آب، در احياى آن كفايت مى‌كند. و اگر به خودى خود براى زراعت آماده باشد، به اينكه مانعى از آنچه كه ذكر شد براى زراعت نداشته باشد و فقط به آب‌رسانى احتياج داشته باشد، مرز درست كردن با خاك دور آن، با رساندن آب به آن در احيايش كفايت مى‌كند. و اگر به آب‌رسانى هم از جهت اينكه آب آسمان كفايتش مى‌كند احتياجى نداشته باشد مانند بعضى از زمين‌هاى هموار و تپه‌هايى كه در زراعتشان به‌