واقعيّت اين است كه نصوص و رواياتى كه درباره جمع‌آورى قرآن نقل شده است، بر صياغ و مضمون واحدى نيستند. اين روايات در اشخاصى كه به جمع‌آورى قرآن پرداختند، اختلاف دارند.

علاوه بر اين، در زمان جمع‌آورى و طريقه‌ى جمع‌آورى و زمان اتمام جمع‌آورى، اختلاف دارند.[1]

به خاطر همين اختلاف و تعارض، روايات وارد شده درباره جمع‌آورى قرآن در عهد «ابوبكر»، از درجه اعتبار ساقط هستند و ممكن است كه وجود آنها را به يكى از دو وجه زير حمل كرد:

اول: اين روايات درصدد است تا بيان كند كه قرآن به شكل مصحف، در اوراق و صفحات منظّم در زمان ابوبكر جمع‌آورى شد و درصدد آن نيست كه بگويد: اصل تدوين و جمع‌آورى آيات قرآنى به معناى كتابت از روى اوراق متفرّقه و كتابت آنچه صحابه از حفظ داشته‌اند، در زمان ابوبكر انجام شده است. امرى كه بعضى از اين احاديث، بدان اشاره مى‌كنند!

اين تفسير بر اين اساس مى‌باشد كه به طور اجمالى، صحّت اين احاديث را پذيرفته باشيم؛ يعنى بپذيريم كه عمليات جمع‌آورى وتدوين قرآن در صفحات و اوراق منظّم، بعد از پيامبر (ص) صورت گرفته است.

[1] - البيان فى تفسير القرآن: 249- 247.