استیون

اِستیوِن \ [e]stiven\ ، یـا استیون آو بلوا (ح 1097-1154م/ ح 490-549 ق)، شاه ‌انگلستان از 1135 تا 1154م. در دورۀ حکومت او، که بیشتر آن به جنگ داخلی برسر تاج‌و‌تخت گذشت، انگلستان کم‌و‌بیش در آشوب و هرج‌و‌مرج کامل فرو رفت.
استیون که سومین پسر اِتیِن، کُنتِ بلوا و شارتر، و اَدِلا، دختر شاه ویلیام فاتح بود، نزد دایی‌اش ــ هِـنری یکم، شاه انگلستان ــ پرورش یافت. هنری زمینهای پهناوری را در انگلستان، نُرماندی و ناحیۀ بولونْی به او واگذار کرد. هنگامی که کشتی ویلیام، پسر شاه هنری، در 1120م در دریا ناپدید شد، شاه به استیون نزدیک‌تر شد و با او همچون پسرش رفتار کرد. استیون و شماری از بزرگان سوگند خوردند که از مِتیلدا (ماتیلدا)، دختر هنری، به‌عنوان جانشین پدرش پشتیبانی کنند؛ اما بسیاری از اشراف انگلیسی به سلطنت رسیدن زنی را خوش نداشتند و نرمانهای زیر فرمان هنری نیز از اینکه متیلدا با خانوادۀ آنژِوَن وصلت کرده بود، ناراضی بودند؛ در نتیجه پس از مرگ هنری در 1135م، هنگامی که استیون با ادعای تاج‌و‌تخت به انگلستان آمد، لردها و اسقفهای برجسته از او استقبال کردند و او در دسامبر 1135 در وِست‌مینستِر تاج‌گذاری کرد. متیلدا به پاپ اینّوکِنتیوس دوم شکایت برد، اما پاپ سکوت کرد و در عمل، پادشاهی استیون را به‌رسمیت شناخت. استیون نیز، در برابر پشتیبانی پاپ، راه را برای افزایش نفوذ او در امور سیاسی انگلستان باز کرد.
نیاز استیون به پاپ و لردها برای رسمیت یافتن پادشاهی‌اش مـوجب ضعف اقتـدار او شـد. در 1138م بـرادر نـاتنی متیلدا ــ رابرت، اِرلِ گلاستِر ــ به پشتیبانی از ادعای او وارد میدان نبرد شد. دیوید یکم، شاه اسکاتلند و دایی متیلدا، نیز به انگلستان حمله کرد. استیون اسکاتلندیها را شکست داد و در تدارک حمله‌ای کارا برای سرکوبی مخالفان داخلی بود؛ اما پس از اینکه راجِر، اسقف سالزبِری، و خویشاوندانش را دستگیر کرد، پشتیبانی کلیسا را از دست داد. متیلدا از فرصت استفاده کرد و در 1139م به انگلستان حمله برد. استیون با رعایت آداب شهسواری، دستور داد او را تا بریستول همراهی کنند. متیلدا هم بیشتر نواحی غرب انگلستان را زیر سلطۀ خود درآورد. در 1141م آنژوَنها طی نبردی در لینکِن، استیون را اسیر کردند. متیلدا که برای تاج‌گذاری به لندن رفته بود، با شورش مردم آن شهر روبه‌رو شد. استیون با ارل گلاستر، که به دست نیروهای وفادار به شاه افتاده بود، معاوضه شد و به‌تدریج بر اوضاع تسلط یافت. متیلدا در 1148م انگلستان را ترک، و ادعایش بر تاج‌و‌تخت انگلستان را به پسرش، هنری آو آنژو واگذار کرد.
استیون برای تضمین تاج‌و‌تخت برای پسرش، یوستیس، ناگزیر به جنگ با هنری آو آنژو شد؛ اما هنگامی که یوستیس در 1153م درگذشت، استیون ناامید شد و با امضای پیمانی، هنری را جانشین خویش اعلام کرد. او پس از مرگ استیون، با نام شاه هنری دوم بر تخت نشست.

مآخذ

CE, 6th edition;
EA, 2006;
EB, 2010;
ME, 2009.
بخش تاریخ