ارسلان شاه

اَرْسَلانْ شاه [arsalān šāh]، ابوالمظفر رکن‌الدین (528-571ق/ 1134-1175م)، فرزند طغرل دوم، از آخرین سلاطین سلجوقی در عراق عجم و آذربایجان.
ارسلان به‌یاری امرای سلجوقی در555ق(یا556ق) درهمدان بر تخت پادشاهی نشست. اما پادشاهی او نامی بیش‌نبود، زیرا قدرت واقعی در دست پدرخوانده‌اش، شمس‌الدین ایلدگز، امیر سلجوقی بود و مستنجد، خلیفۀ عباسی نیز پادشاهی او را به رسمیت نشناخت.
ارسلان شاه در 571ق در جریان لشکرکشی به آذربایجان در زنجان درگذشت و در همدان در کنار مقبرۀ پدرش به خاک سپرده شد.
مورخان شخصیت و شجاعت ارسلان را ستوده‌اند، ولی گفته شده که او از کار ملک‌داری غفلت می‌ورزید و بیشتر به شادخواری و خوشگذرانی روزگار می‌گذرانید.
ارسلان شاه با شاعران برجستۀ عصر خویش معاشرت داشت و ازجمله شاعران ستایشگر او می‌توان از اثیرالدین اخسیکتی و مجیرالدین بیلقانی نام برد.*

مآخذ

ابن اثیر، الکامل؛ ابن جوزی، یوسف، مرآة الزمان، حیدرآباد دکن، 1370ق/ 1951م؛ اثیرالدین اخسیکتی، دیوان، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، تهران، 1337ش؛ بنداری، فتح، تاریخ دولة آل سلجوق (زبدة النصرة)، بیروت، 1400ق/ 1980م؛ حسینی، علی، زبدة التواریخ، به کوشش محمد نورالدین، بیروت، 1405ق/ 1985م؛ حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، 1362ش؛ دولتشاه سمرقندی، تذکرة الشعراء، به کوشش محمد رمضانی، تهران، 1338ش؛ راوندی، محمد، راحة الصدور، به کوشش محمد اقبال، تهران، 1333ش؛ صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، 1356ش؛ ظهیرالدین نیشابوری، سلجوق‌نامه، تهران، 1332ش؛ مجیرالدین بیلقانی، دیوان، به کوشش محمدآبادی، تبریز، 1358ش؛ نیز:

Bosworth, C. E., «The End of the Saljuqs», The Cambridge History of Iran, vol. V, ed. J. A. Boyle, Cambridge, 1968.
ابوالفضل خطیبی