اربینیی

اُرْبینْیی [orbīnyī]، آلْسید دِسالین د، (1802-1857م/1217-1273ق)، دانشمند فرانسوی و بنیان‌گذار دیرین‌شناسی سنگواره‌های خُرد (میکروپالئونتولوژی).

اربینیی ضمن سفری 8 ساله در آمریکای جنوبی (1826-1834م) مردم، تاریخ طبیعی و وضعیت زمین‌شناختی آن قاره را مطالعه کرد. وی مطالعات خود را در کتابی با عنوان «سفر در آمریکای‌جنوبی»(1834-1847م)، در 10 مجلد خلاصه کرد و به ترسیم نخستین نقشۀ جامع آن سرزمین همت گماشت (1842م). مهم‌ترین نتیجۀ کار او بنیان‌گذاری علم «دیرین‌شناسی چینه‌نگاشتی» برپایۀ مشاهدات چینه‌های سنگواره‌دار نمایان در حوضۀ پارانا بود. او دریافت که لایه‌های متمایز سنگهای رسوبی می‌بایست در ادوار متوالی در آب ته‌نشین شده باشند و با تعیین تاریخ سنگواره‌های موجود در هر لایه می‌توان آن ادوار را معلوم کرد. از این‌رو، اربینیی نخستین کسی بود که سازندهای زمین‌شناختی را براساس مراحل رسوب‌گذاری تقسیم‌بندی کرد. با این حال، او معتقد بود که هر مرحله معرف جانوران (یا زیای) مستقلی است که با عمل آفرینش خاصی به وجود آمده است. بدین‌ترتیب، موضع او با نظریۀ تکاملی چارلز داروین تفاوت بنیادی دارد؛ داروین نیز بخش زیادی از آمریکای جنوبی را کاویده، و بسیاری از همان پدیده‌ها را در زمانی که اربینیی در آنجا تحقیق می‌کرد، مشاهده کرده بود.
مطالعات اربینیی به منظور تعیین تاریخ مراحل رسوب‌گذاری سنگواره‌های کوچک دریایی، گرده‌ها، دانه‌ها و هاگهایی که در سنگهای رسوبی یافت می‌شوند، سرآغاز علم دیرین‌شناسی سنگواره‌های خُرد بود. این رشتۀ علمی در کاوشهای نفتی ارزش عملی زیادی دارد. در 1850م اربینیی کار گستردۀ تعیین مراحلی را که سنگواره‌های دورۀ ژوراسیک در سازندهای زمین‌شناختی شمال غربی اروپا معرف آن‌اند، آغاز کرد. کتاب او با عنوان «دیرین‌شناسی فرانسه»، در 14 مجلد (1840-1854م) با اینکه ناتمام است، اثری عظیم محسوب می‌شود. (108)