اذرعی

اَذْرَعی [azra’ī]، ابوالعباس شهاب‌الدین احمد بن حمدان (۷۸۳-۷08ق/ ۱۳۸۱-۱۳۰۸م)، فقیه شافعی. وی در اذرعات شام چشم به جهان گشود. در اوان جوانی برای کسب دانش به قاهره سفر کرد و پس از بازگشت به دمشق، نزد فخرالدین مصری (691-751ق)، پیشوای شافعیان بلاد شام در فقه به کمال رسید و در ۲۷ سالگی از وی اجازۀ افتا دریافت کرد.
اذرعی نخست به امر قضا اشتغال یافت، اما پس از چندی، شغل قضا را رهاکرد و یکسره به تصنیف و افتا و تدریس روی آورد.
اذرعی را مردی صریح‌اللهجه، حق‌گو، مبارز و خداترس معرفی کرده‌اند که با رجال حکومت به تندی سخن می‌رانده است. درعین‌حال، فروتنی ومهرورزی او به اهل علم را ستوده‌اند.
وی در پایان عمر مبتلا به ضعف بینایی و سنگینی شنوایی شد و به سبب شکستگی پا، کمتر می‌توانست راه برود، تا سرانجام در حلب چشم از جهان فروبست.
از آثار اوست: التوسط و الفتح بین‌الروضة و الشرح، در فقه، ۲۰ مجلد؛ غنیة المحتاج الیٰ سلوک المنهاج، در فقه؛ فتاوی الاذرعی؛ قوت المحتاج فی شرح المنهاج، در فقه، و جز آنها.*

مآخذ

ابن تغری بردی، المنهل الصافی، به کوشش احمدیوسف نجاتی، قاهره، 1375ق/1956م؛
ابن حجر عسقلانی، احمد، انباء الغمر، حیدرآباد دکن، 1388ق/ 1968 م؛
همو، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، 1392ق/1972م؛
ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، قاهره، 1351ق؛
ابن قاضی شهبه، ابوبکر، طبقات الشافعیة، به کوشش حافظ عبدالعلیم خان، بیروت، 1407ق/1987م؛
حاجی خلیفه، کشف؛
سید، خطی؛
طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء، حلب، 1344ق/1925م؛
ظاهریه، خطی (فقه شافعی)؛
الفهرس التمهیدی للمخطوطات المصورة، قاهره، 1948م؛
نعیمی، عبدالقادر، الدارس فی تاریخ المدارس، دمشق، 1367ق/1948م؛
نیز:

GAL,S.
بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث