اسماعیل صبری

اسماعیل صبری \ esmāˀil sabri\ (1270-1341ق/ 1854-1923م)، شاعر مصری. او در قاهره زاده شد و پس از اخذ لیسانس حقوق از فرانسه، در وزارت دادگستری مصر به قضا مشغول شد. در 1907م، در 60 سالگی، از کارهای دولتی کناره جست تا به فعالیتهای ادبی بپردازد (رمادی، 220-221؛ دسوقی، 319). در اواخر زندگی به زهد و سرودن اشعار زاهدانه گرایید تا اینکه در 69 سالگی در قاهره درگذشت (طناحی، 113-114؛ آل‌جندی، 447).
اسماعیل صبری سرودن شعر را از 16 سالگی، با ابیاتی در مدح خدیو اسماعیل پاشا (ه‌ م) آغاز کرد (دسوقی، 327؛ الموسوعة...، ذیل اسماعیل صبری). او در اشعارش به شیوه‌ای نو روی آورد که همانا بیان عواطف و احساسات درونی و اندیشه‌های ملی و میهنی بود ( الموسوعة، همان‌جا؛ ضیف، 34). موسیقی شعرش روان و طرب‌انگیز است و به همین سبب، او را از سرآمدان شعر غنایی دانسته‌اند و بسیاری از اشعارش را خوانندگان به آواز خوانده‌اند (رمادی، 225-226؛ آل‌جندی، همان‌جا؛ فاخوری، 447). شیوۀ وی کم‌گویی و گزیده‌گویی بود و از این‌رو، در بازنگری و پیرایش شعرش، که گاه از 3 یا 4 بیت درنمی‌گذشت، سخت مُصر بود (ضیف، همان‌جا؛ عطاءالله، 345). پس از مدح، غزل بیشترین حجم اشعار صبری را تشکیل می‌دهد (عقاد، 250؛ دسوقی، 335- 338).

مآخذ

آل‌جندی، ادهم، اعلام الادب و الفن، دمشق، 1954- 1958م، ج 2؛
الموسوعة العربیة المیسرة، به‌کوشش محمد شفیق غربال، قاهره، 1965م؛
دسوقی، عمر، فی الادب الحدیث، بیروت، 1970م، ج 2؛
رمادی، جمال‌الدین، «اسماعیل صبری»، مجمع اللغة العربیة بدمشق، 1380ق/ 1961م، س 36، شم‌ 2؛
ضیف، شوقی، دراسات فی الشعر العربی المعاصر، قاهره، 1974م؛
طناحی، طاهراحمد، علی فراش الموت، قاهره، 1939م؛
عطاالله، رشیدیوسف (ساروفیم ویکتور)، تاریخ الآداب العربیة، علی نجیب عطوی، بیروت، 1405ق/ 1985م، ج 2؛
عقاد، عباس محمود، مجموعة اعلام الشعر، بیروت، 1970م؛
فاخوری، حنا، الموجز فی الادب العربی و تاریخه، بیروت، 1985م، ج 4.

عنایت‌الله فاتحی‌نژاد (دبا)