آن‌ها را با خرافات و مطالبى كه به چنين ظلماتى سوقشان داده، جايگزين سازند؛ به طورى كه هرگز راه برون رفتى براى خود نيابند.[1]

اين نمونه‌اى از گفته‌هاى او براى گستراندن آگاهى ميان مسلمانان و توضيح اوضاع فاسد و تباه آلود زندگى ايشان و فراخواندنشان به دگرگونى و اصلاحات است.

پايه دوم: از ميان بردن سلطه استعمار بر كشورهاى اسلامى و احياى روحيه استقلال طلبى و اعتماد به نفس در ميان خلق‌هاى مسلمان و بلكه تمامى خلق‌هاى مشرق زمين و زدودن حالت وابستگى و احساس حقارتى كه بر سر حكام، خلق‌ها، رهبران و مردم مسلمان سايه افكنده و آنان را واداشته بود كه در برابر سلطه بيگانگان سر تسليم و ذلت فرود آورند و در برخورد با فرهنگ و انديشه‌هاى آنان به دنباله روى كوركورانه بپردازند.

سيد جمال‌الدين اسدآبادى در مقاله‌اى در شماره 26 آوريل سال 1983 ميلادى روزنامه" البصير" منتشره در پاريس نوشت:

ملت‌ها فراز و نشيب دارند و در اوج و حضيض خود، خوشبختى و بدبختى گريبانشان را مى‌گيرد و دچار عزت و ذلت مى‌شوند؛ هنوز چشم به اوج عظمت و شكوه باز نكرده، خود را در حضيض ذلت و خوارى مى‌يابند.

[1] . جمال الدين الافغانى؛ سلسله الاعمال المجهوله؛ ص 62.