بسمه تعالى‌

- چنانچه بعد از بلند شدن پيشانى از روى مهر، رسيدن آن به مهر براى بار دوم به اختيار نباشد يك سجده حساب مى‌شود، و اللّه العالم.

372

- شخصى در ركعت اول يك سجده را فراموش كرده و بلند شده و در ركعت دوم يادش آمده، حال آيا مى‌تواند سجده را بجا آورد يا نمازش اشكال دارد؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه قبل از رفتن به ركوع يادش آمد كه يك سجده از ركعت قبل را بجا نياورده بايد برگردد و سجده دوم را بجا آورد و نمازش را ادامه دهد، بعد از نماز دو سجده سهو براى قيام زائد بجا آورد؛ و چنانچه وقتى به ركوع رسيد يادش آمد بايد نمازش را ادامه دهد و بعد از تمام شدن نماز ابتدا سجده فراموش شده را قضا كند و بعد دو سجده سهو بجا آورد، و اللّه العالم.

373

- در پيشانى انسان گاهى جوشهايى مى‌باشد كه هنگام سجده درد مى‌گيرد آيا مى‌توان صورت را كج روى مهر گذاشت؟

بسمه تعالى‌

- بايد قسمت ديگر پيشانى را كه جوش ندارد بر زمين يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد، و اللّه العالم.

نماز مسافر

374

- مسافرى كه قبل از ظهر در مدّت يك ماه مثلا چند بار مسافرت كرده است و در خانه خود 10 روز نمانده است «كثير السّفر» به اين شخص اطلاق مى‌شود يا خير؟ و نماز و روزه اين شخص چطور است؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه براى كار كه مدت آن دو ماه يا بيشتر باشد بين محل كار و وطن به اندازه مسافت شرعى حد اقل هفته‌اى يك بار تردد كند نمازش در اين سفرها تمام و روزه‌اش صحيح است، و اللّه العالم.

375

- شخصى در مسافرت شغل مخصوصى ندارد ولى در ماه سه بار و يا چهار بار اتفاقا مسافرت مى‌نمايد و از حد ترخّص مى‌گذرد آيا نماز و روزه شخص مزبور قصر است يا تمام؟