خلاف شرع نباشد- لازم است، و اللّه العالم.

حقّ الناس‌

1041

- براى چه گناهانى بايد انسان حلاليّت بطلبد؟

بسمه تعالى‌

- از هر گناهى بايد توبه كرد و اگر حقّ الناس بر عهده انسان باشد بايد صاحب حق را راضى كند و از او حلاليّت بگيرد، و اللّه العالم.

1042

- اگر حقّ الناسى بر گردن داشتيم و از دنيا رفتيم، آيا مى‌شود كسى ديگر آن را ببخشد و اگر نمى‌شود كسى كه حقّ الناس بر گردن داشت و پول نداشت كه آنها را بپردازد چه كارى بايد بكند؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه بدهكار تمكّن از دادن بدهى نداشته باشد، خداوند متعال جبران مى‌كند، لكن بايد وصيت كند كه از ما ترك او بدهكارى او را بدهند، و اللّه العالم.

1043

- اگر كسى حقّ الناسى بر گردن داشته باشد و خجالت بكشد كه پول را به فرد مورد نظر بدهد، آيا اگر به نام او پول را صدقه بدهيم قبول است يا خير؟

بسمه تعالى‌

- در فرض سؤال كه صاحب حق مالى را مى‌شناسد بايد حقّ مالى را به خود او برساند و لازم نيست بدهكار خودش مال را به صاحب حق بدهد، مى‌تواند شخصى را واسطه كند كه واسطه مال را به صاحب حق بدهد و به او بگويد كسى به شما بدهكار بود و اين مال را داد و لازم نيست واسطه اسم بدهكار را به صاحب حق بگويد بلكه در بعضى از موارد جايز نيست، و اللّه العالم.

معامله‌

1044

- خريد ماهى از بازار مسلمانان (فروشنده مسلمان) و بازار غير مسلمانان چيست؟

بسمه تعالى‌

- در بلاد مسلمين اگر در فروشنده احتمال اسلام بدهد و احتمال رعايت شرايط را بدهد خريد ماهى مانعى ندارد، و در بازار غير مسلمانان اگر از شخص مسلمان بخرد كه خبر مى‌دهد شرايط رعايت شده و احتمال صدق او را بدهد مانعى ندارد، و اللّه العالم.