و عين حاصل آن را خود شخص و عيالش صرف مى‌كردند نه اينكه آن را بفروشند و با آن امرار معاش كنند) و بعد آن را به قيمت زيادتر فروخته است، در اين صورت به مقدار قيمت خريد زمين خمس ندارد و ما به التفاوت بين قيمت خريد و قيمت فروش يعنى مبلغ ششصد و پنجاه هزار تومان اگر در مؤونه سال فروش صرف شود خمس ندارد و لو به اينكه با آن ربح دين سالهاى قبل را بپردازد؛ امّا اگر اداء دين نكند، مقدار دينى كه براى مؤونه همان سال ربح دارد از ربح استثناء مى‌شود، امّا دينى كه براى مؤونه سالهاى قبل دارد يا دينى كه براى غير مؤونه دارد مقدار آن دين كه اداء نكرده از ربح سال استثناء نمى‌شود و بايد ربح سال فروش را تخميس كند، و نيز در فرضى كه زمين از اول مؤونه بوده اگر بر پول خريد آن سال گذشته بود و بعد از گذشت سال آن را براى خريد زمين داده بايد قيمت خريد را تخميس كند، و اللّه العالم.

740

- مبلغى را به عيالم و ورّاثم هديه مى‌كنم، آيا براى آنها خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه شخص قبل از گذشت سال بر مالى، آن را هديه داده و آن مقدار هديه در شأن او بوده بر او خمس واجب نيست ولى بر خود آنها اگر صرف در مؤونه سال نكنند خمس واجب است، و اللّه العالم.

741

- اين جانب كارمند بانك مى‌باشم و تا جايى كه به ياد دارم همه‌ساله خمس را محاسبه و آن را پرداخت نموده‌ام، بجز يك يا دو سال اول استخدام كه درست به ياد ندارم، پس‌اندازى داشته‌ام كه خمس آن را پرداخت نمايم يا خير، در اين حالت تكليف چيست؟

بسمه تعالى‌

- مقدارى كه احتمال مى‌دهيد خمس به آن تعلق گرفته نسبت به آن بايد مصالحه شود، و اللّه العالم.

742

- آيا به عيدى، پاداش، اضافه كارى كه بانك به كاركنان خود در بعضى مواقع پرداخت مى‌كنند، خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه در مؤونه سال صرف شده خمس ندارد و در غير اين صورت بايد تخميس شود، و اللّه العالم.