[جواب‌]

باسمه تعالى: بلى، جايز است، و اللَّه العالم.

(14)

كسى كه مى‌خواهد اعمال حج را بجا آورد، آيا بر او جايز است كه از بانك دولتى بصورت ربا، وامى دريافت كند و نيّت كند كه بهره آن وام را پرداخت نكند بلكه خود بانك (يا از حقوق و يا از حساب بانكى او كه در آن بانك موجود است)، بصورت قسطى كسر خواهد كرد؟

[جواب‌]

باسمه تعالى: چنانچه قرض‌گيرنده ملتزم به دادن زيادى نشود و در وقت قرض گرفتن قصدش اين باشد كه زيادى را به بانك هبه نمايد قرض مزبور مانعى ندارد، و اللَّه العالم.

(15)

اگر- مثلًا- سه نفر براى تأسيس كاروان حج بيت اللَّه الحرام با همديگر شريك شدند، و همچنين براى خريد ابزار و وسايل كاروان نيز شريك شدند، اما آن وسايل را از مالكيت خود خارج كردند به اينگونه- بر اساس قول و قرارى كه با همديگر گذاشته بودند- كه همه آنها را در راه خدا بكار گيرند، و بر اساس قراردادى كه با همديگر گذاشتند كه اگر اين كاروان منحل شد همه ابزار و وسايل آن، به يك مؤسسه و نهادى خيريه و يا به كاروانى مشابه آن اهدا گردد و همچنين با همديگر قرار گذاشتند كه مديريت و سازماندهى اين كاروان نيز منوط و مشروط به رأى و نظر هر سه نفر آنها باشد. حالا اگر فرض كنيم كه يك نفر از آنها بر مديريت اين كاروان مستولى و حاكم شد و دو نفر ديگر را از اظهار نظر و مديريت آن بركنار كرد. در اين صورت: كسى كه مى‌خواهد با اين كاروان به حج برود، آيا جايز