1257- حاكم شرع يا كسى كه از طرف او مجاز است، مى‌تواند در اموال سفيهان و اموال يتيمانِ افرادى كه فوت نموده‌اند و وصى ندارند تصرف نمايد، و در صورتى كه مصلحت آنها بداند مى‌تواند با مال آنها خريد و فروش و سائر معاملات را انجام دهد.

چهارم- عدول مؤمنين: 1258- چنانچه براى صغير پدر يا جدّ پدرى- هرچه بالا رود- و يا وصىّ آنها در كار نباشد و حاكم شرع هم در دسترس نباشد، ولايت تصرف در اموال او به مؤمنين ارجاع داده مى‌شود، به شرط عدالت آنها على الاحوط.

1259- ولايت عدول مؤمنين بر تصرف در اموال صغير، در جايى است كه مصلحت صغير در كار باشد؛ بلكه بنابر احوط در جايى است كه إعمال نكردن ولايت از جانب آنان براى صغير مضرّ و مستلزم مفسده باشد، همچنانكه در بخش «حَجر» بيان گرديد.

سوم- شروط مربوط به عوضين:

1260- شروط مشتركه مربوط به عوضين- كالاى مورد معامله و عوض آن- عبارتند از: 1- ارزش و اعتبار عقلائى داشته باشند، 2- مقدار آنها معلوم باشد، 3- جنس و اوصاف و ويژگيهاى آنها معلوم باشند، 4- مِلك طِلق يا به منزله مِلك طِلق باشند، 5- تسليم نمودن آنها ممكن باشد.

اول- ارزش و اعتبار عقلائى داشته باشند:

1261- در معامله، عوضين بايد داراى ارزش و اعتبار عقلائى باشند، بنابراين فروش چيزهايى كه فاقد چنين ارزش و اعتبارى هستند- نظير معامله بسيارى از حشرات و ...- جائز نيست، و همچنين است حكم سائر معاملات.

دوم- مقدار آنها معلوم باشد:

1262- در معامله بايد مقدار عوضين نزد طرفين معامله معلوم باشد.

1263- راه آگاهى به مقدار اجناس مورد معامله متفاوت است، بعضى با وزن و بعضى با پيمانه و بعضى با شمارش و بعضى با ديدن و بعضى با متر و ذرع مشخص مى‌شوند.

1264- چيزى كه بايد با وزن يا پيمانه معامله شود- مانند گندم، جو، و ...- جائز نيست بدون‌