البته هركس تتبع كند، احتمالًا احاديث بيشترى دراين مورد- بلكه در ساير موارد بدست خواهد آورد.

6- آيا ارواح مؤمنين در برزخ تكامل دارند؟

آيا روح انسان، پس از مرگ به حد يقف و انجماند مى‌رسد كه ديگر تكامل و ترقى علمى و عملى و يا تنزل و انحطاط در برزخ براى او ميسر نيست يا اينكه تكامل و يا تنزل محدودى براى او ممكن است؟

براى روشن شدن جواب اين سؤال توجه شما را به مطالب زير جلب مى‌كنيم:

الف) شكى نيست كه روح پس از آزاد شدن از زندان بدن و راه يافتن آن به فضا و آگاهى آن بر خصوصيات عالم برزخ به معلومات جديدى دسترسى پيدا نموده و درجه ايمان او به خدا و قيامت و نبوتها قوى‌تر ميشود. و حداقل روح در برزخ همانند يك تازه وارد به شهر بزرگى است كه معلومات جديدى بدست خواهد آورد.

ب) آنچه كه درباره حضرت پيامبر (ص) و جانشينان ايشان در شبهاى جمعه نقل كرديم، ممكن است در حق ارواح علماى بزرگ و شهداى عالى قدر نيز جارى گردد و همه آنها در عرش مورد افاضه علوم جديد قرار گيرند.

ج) سكرات موت و عذاب قبر و حتى عذاب خفيف برزخ موجب زوال يا تخفيف گناهان كه باعث تاريكى و تيرگى روح است، مى‌شود، و ممكن است كه باعث نورانيت بيشتر روح گردد.