آن است كه اين مصحف در اختيار ما باشد و ما از رهگذر مقايسه به اين نتيجه رهنمون شويم و يا از راه‌هاى ديگر، علم به وجود تفاوت ميان آن مصحف و قرآن موجود براى ما پديدار گردد.

وانگهى صاحب‌نظرانى كه در باره اين مصحف اظهار نظر كرده‌اند بر اين نكته پاى فشرده‌اند كه تفاوت مصحف امير المؤمنين عليه السلام با مصاحف كنونى عمدتاً از دو جهت است:

نخست: در مصحف امام، افزون بر متن آيات، تفسير، تأويل، اسباب نزول آيات و هر آنچه ناظر به تفسير و تبيين قرآن است، منعكس شده‌اند.[1]

دوم: در آن مصحف، سور قرآن بر اساس نزول تنظيم شده‌اند. بنا بر اين، ساختار و چيدمان سوره‌ها در مصحف امام، با چيدمان آنها در مصاحف كنونى متفاوت است.[2]

به عنوان نمونه، ابن‌جزّى كلبى مى‌گويد: قرآن در دوران پيامبر صلى الله عليه و آله در صحيفه‌ها و در سينه مردم ثبت شده بود؛ اما پس از رحلت پيامبر، على بن ابى‌طالب عليه السلام آن را بر اساس ترتيب نزول گرد آورد و اگر اين مصحف يافت شود در آن دانش فراوان است.[3]

اين عبارت تصريح دارد كه قرآن در دوران پيامبر در دو مرحله ثبت و ضبط شده بود: 1. در سينه‌ها و حافظه‌ها؛ 2. با كتابت قرآن. ابن جزّى تصريح مى‌كند كه آنچه در مصحف امير المؤمنين عليه السلام راه يافته، ترتيب نزول آيات بوده است. شايد مقصود سخن او كه گفت: «اگر اين مصحف يافت شود، در آن دانش فراوان است»، اشاره به اطلاعاتى است كه آن مصحف از رهگذر چيدمان آيات و سور و نيز شرح و تبيين امام‌

[1]. ر. ك: التمهيد فى علوم القرآن: ج 1 ص 288- 296.

[2]. البيان: ص 223- 224 و 226.

[3]. التسهيل فى علوم التنزيل: ج 1 ص 4؛ التمهيد فى علوم القرآن: ج 1 ص 226.