و در حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمود:

إنَّ لِلقُرآنِ ظَهراً وَ بَطناً، وَ لِبَطنِهِ بَطنٌ إلى‌ سَبعَةِ أبطُنٍ.[1]

قرآن، ظاهرى دارد و باطنى، و باطن آن هم باطنى دارد، تا هفت بطن (لايه درونى).

اين حديث از امام على عليه السلام نيز به لايه‌ها و بطون معنايى قرآن اشاره دارد:

إنَّ كِتابَ اللَّهِ عَلى‌ أربَعَةِ أشياءَ: عَلَى العِبارَةِ، وَ الإِشارَةِ، وَ اللَّطائِفِ، وَ الحَقائِقِ؛ فَالعِبارَةُ لِلعَوامِّ، وَ الإِشارَةُ لِلخَواصِّ، وَ اللَّطائِفُ لِلأَولِياءِ، وَ الحَقائِقُ لِلأَنبِياءِ.[2]

همانا كتاب خدا، بر چهار چيز [، قابل تقسيم‌] است: بر عبارت، اشارت، لطايف و حقايق. عبارت، براى عوام است، اشارت براى خواص، لطايف براى اوليا، و حقايق براى انبيا.

توضيح اين مراتب را در جاى خود، در اين كتاب، خواهيم آورد.[3]

مهجوريّت قرآن‌

اما اين درد را به كجا بايد برد كه كتابى با اين ويژگى‌هاى بى نظير، نه در گستره جوامع اسلامى و نه حتّى در ميان ما و در حوزه‌هاى علميه، آن گونه كه شايد و بايد، مورد توجه و بهره بردارى نيست.

آية اللَّه بهجت رحمه الله از امام خمينى قدس سره نقل كرده‌اند كه مرحوم آية اللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائرى فرموده است:

عامّه، عترت را كنار گذاشتند و خاصّه، قرآن را![4]

[1]. ر. ك: ج 4 ص 22 ح 1468.

[2]. ر. ك: ج 4 ص 16 ح 1461.

[3]. ر. ك: ج 4 ص 7( بخش ششم: تفسير و تأويل قرآن). نيز، ر. ك: دانش‌نامه قرآن و حديث: ج 1 ص 63( مراتب قرآن‌شناسى).

[4]. ر. ك: زمزم عرفان: ص 25. آية اللَّه بهجت در ادامه مى‌فرمايند:« البته معناى اين سخن، اين است كه هر دو طايفه، هر دو را كنار گذاشتند، زيرا قرآن و عترت، متلازم اند ...».