در حديثى قدسى، در توصيف پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله، خدا خطاب به موسى عليه السلام مى‌فرمايد:

وَلَأَنزِلَنَّ عَلَيهِ قُرآناً فُرقاناً شِفاءً لِما فِى الصُّدورِ مِن نَفْثِ الشَّيطانِ.[1]

قرآنى فرو مى‌فرستم كه فرقان است [و حق را از باطل جدا مى‌سازد] و درمان است براى وسوسه شيطان در دل‌ها.

ليكن در دو حديثى كه در متن آمد، دو وجه ديگر در تبيين اين نام ذكر شده است:

وجه اوّل: قرآن از آن رو «فرقان» ناميده شده كه آيات و سوره‌هاى آن، متفرّق (جدا از هم) نازل شده‌اند، بر خلاف ديگر كتب آسمانى كه يكباره و دفعى نازل گشته‌اند.[2]

وجه دوم: مقصود از قرآن، همه كتاب خدا (اعم از محكم و متشابه) و مقصود از فرقان، آيات محكم اند كه عمل كردن به آنها واجب است.[3]

شايان ذكر است كه منافاتى ميان سه وجه ياد شده، وجود ندارد. بنابر اين، همه اين وجوه مى‌توانند در اين نام‌گذارى مورد توجّه باشند.

قرآن كريم در هفت آيه از «فرقان» ياد كرده است‌[4] كه تنها در دو آيه، مراد، قرآن كريم است.[5] در بسيارى از روايات نام «فرقان» براى قرآن به كار رفته است، بويژه هر گاه از قرآن در كنار ديگر كتب آسمانى ياد شده است.[6]

[1]. الكافى: ج 8 ص 44.

[2]. ر. ك: ص 41 ح 7.

[3]. ر. ك: ص 41 ح 8.

[4]. بقره: آيه 53 و 185؛ آل عمران: آيه 4؛ انفال: آيه 41 و 29؛ انبيا: آيه 48؛ فرقان: آيه 1.

[5]. آل عمران: آيه 4؛ فرقان: آيه 1.

[6]. براى نمونه: الخصال: ص 457؛ علل الشرائع: ج 1 ص 161؛ كتاب من لايحضره الفقيه: ج 4 ص 177؛ مسند ابن حنبل: ج 2 ص 357 و 413؛ سنن الترمذى: ج 4 ص 231.