همچنين بخش ديگرى از اين داشته‌ها عبارت‌اند از: اسلام، قرآن، پيامبر و امام از يك سو و ايمان ما به اين امور، از سوى ديگر.[1] ناديده گرفتن اين بخش از امكانات، از عوامل مهم در نارضايى و ناسپاسى است.

2. عوامل و راه‌كارها

اكنون كه گستره داشته‌ها و امكانات لازم براى زندگى موفّق و شادكام، مشخّص شد، مى‌توان به بحث راه‌كارها پرداخت. در ادامه، به مهارت‌هاى لازم براى نعمت‌شناسى- كه راهبرد رضامندى و سپاس‌گزارى است-، خواهيم پرداخت:

يك. در ارزيابى داشته‌ها جامع‌نگر باشيد

شناخت كامل از داشته‌ها، نقش مهمّى در رضامندى دارد. در بررسى داشته‌هاى زندگى، نبايد با ديد مادى‌نگر، به ارزيابى وضع موجود پرداخت؛ چرا كه توان بررسى بخش غير مادى زندگى را ندارد. كسى مى‌تواند واقع‌گرايانه به بررسى زندگى خود بپردازد كه از دستگاه ارزيابى جامع‌نگر برخوردار باشد. از آن جا كه اين دستگاه، همه امكانات را مورد ارزيابى قرار مى‌دهد، اگر در بخش ماديات با نقصان رو به رو شود، فوراً حكم به محروميت صادر نمى‌كند؛ بلكه با بررسى بخش غير مادى، به تحليلى واقعى دست مى‌يابد. معصومان (عليهم السلام) به عنوان نمونه انسان‌هاى موفّق، نگاه همه جانبه‌اى به نعمت‌هاى الهى داشته، و آنها را با همه انواعى كه دارند، مى‌شناختند و منحصر در ماديات نمى‌ديدند. لذا در دعاهاى آن بزرگواران، هماره صحبت از حمد خداوند متعال به خاطر نعمت‌هاى معنوى- و البته مادى- بوده‌اند.[2]

از سوى ديگر، معصومان (عليهم السلام) از همين راه براى بازگرداندن رضامندى استفاده مى‌نموده‌اند. امام على (ع) بر اين اصل، تصريح كرده، مى‌فرمايد:

[1]. در اين باره، روايات فراوانى وجود دارد كه طرح كردن آنها در اين جا ممكن نيست. براى مطالعه‌بيشتر، ر. ك: ميزان الحكمه، عنوان‌هاى نعمت و سعادت.

[2]. امكان آوردن متون اين بحث، وجود ندارد. براى مطالعه بيشتر مي‌توانيد به دعاها و جملاتى كه با« الحمد لله» بيان شده‌اند، مراجعه نماييد. براى نمونه، ر. ك: دعاى ابو حمزه ثمالى، افتتاح، عرفه، جوشن صغير.