كرد. برخى از اين احاديث، به طور مشخّص به امام مهدى عليه السلام اشاره دارند.[1]

دسته هفتم. احاديثى كه دلالت دارند در همه اعصار، عدلى از اهل بيت پيامبر خدا خواهد بود كه با تحريف دين، مبارزه خواهد كرد.[2]

با تأمّل در احاديثى كه بدانها اشاره شد و ملاحظه آنها در كنار آياتى كه بر استمرار هدايت الهى در همه اعصار دلالت دارند و حديث ثقلين‌[3] و نيز احاديثى ديگر مى‌توان به اين جمع‌بندى رسيد كه:

1. مقصود از «امام»، «حجّت» و «عالِم»، در همه احاديثى كه گذشت، همان «هادى» در آيه هفتم سوره رعد است. در حقيقت، اين احاديث، مفسّر و مبيّن آيه ياد شده و آيات مشابه آن هستند و هر يك از اين نام‌ها، به يكى از ويژگى‌ها و مشخّصات هادى و راه‌نماى الهى در هر عصر اشاره دارد.

2. راه‌نمايان الهى كه وجود آنها يكى پس از ديگرى در همه اعصار ضرورى است، اعم از پيامبران و جانشينان آنها هستند.

3. راه‌نمايان الهى پس از پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله تا دامنه قيامت، اهل بيت آن بزرگوارند.

علاوه بر احاديثى كه در اين فصل بر اين معنا دلالت دارند، احاديث فصل‌هاى دوم، سوم و چهارم نيز بر آن دلالت مى‌كنند.

4. راه‌نماى الهى در برخى از مقاطع تاريخ، بنا بر مصالحى ممكن است از ديدِ مردم غايب گردد. در اين صورت، هر چند جامعه از بخشى از منافع وجود امام، محروم است، ليكن از بركات تكوينىِ وى، تا هنگام ظهور برخوردار خواهد بود.

نقد دلايل نفى استمرار امامت‌

بر پايه اين جمع‌بندى- كه مقتضاى احاديث صحيح و مورد تأييد قرآن كريم است-،

[1]. ر. ك: ص 237( حجّت، يا آشكار و به‌نام است و يا پنهان و گم‌نام).

[2]. ر. ك: ص 251( در هر نسلى، دادگرى دانا از اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله وجود دارد).

[3]. ر. ك: ص 263( فصل دوم: حديث ثقلين).