زمينه انحطاط اخلاقى آنها را فراهم مى‌سازد. مثلا معلّمى كه حجاب خود را حفظ نمى‌كند، اگر بخواهد به علّت ضوابط و مقرّرات، شاگردانش را به حفظ حجاب، سفارش كند، فقط بر آنها تأثير معكوس مى‌گذارد؛ چون شاگردان، از رفتار معلّم الگوسازى مى‌كنند و از او تبعيت مى‌نمايند.

معلّم‌هاى دينى و قرآن، اگر افرادى خشك و متعصّب يا سهل‌انگار و لاابالى باشند، بازهم تأثير نامطلوب مى‌گذارد.

به دليل تأثير معلّم در شاگرد، تأكيد بر اين است كه معلّم، فردى شايسته باشد؛ زيرا همان‌طور كه شايستگى معلّم، باعث گستردگى رفتارهاى شايسته در بين شاگردان مى‌شود، ناشايستگى معلّم رفتارهاى نابه‌هنجار را در شاگردان افزايش مى‌دهد. امام على عليه السّلام با اشاره به نقش آموزشى و الگودهى معلّمان و علما مى‌فرمايد:

كثرة الفجور من العلماء.[1]

زيادى نابه‌هنجارى‌ها در بين مردم، ناشى از معلّمان و علماى ناشايسته است.

و ازاين‌رو، افراد را از چنين معلّمان و عالمان برحذر داشته، مى‌فرمايد:

فاتّقوا الفاجر من العلماء.[2]

از عالمان تعليم‌دهنده فسق و فجور، دورى كنيد.

2. همسالان و دوستان‌

كودكان، از هفت‌سالگى، تحت تأثير همسالان و دوستان خود واقع مى‌شوند و اين تأثيرپذيرى در سنين نوجوانى و جوانى به بالاترين درجه خود مى‌رسد، تا حدى كه گاهى تأثيرپذيرى از دوستان، بيش از تأثير خانواده مى‌شود. لذا والدين، بايد از ابتدا دقّت كنند كه كودك آنها در محيطى و با افرادى نباشد كه زمينه انحراف او را فراهم سازند. والدينى كه به كودك خود اجازه مى‌دهند از صبح تا شام، در كوچه با بچّه‌ها بازى كند و انواع اطّلاعات جنسى و فحش‌هاى مستهجن، رد و بدل كنند، در

[1]. غرر الحكم و درر الكلم، ج 3، ص 458.

[2]. همان، ج 4، ص 556؛ عيون الحكم و المواعظ، ص 379.