3/ 2 اهتمام به فرايض‌

46. الأمالى للطوسى: عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى، قال: حدّثنا أبو جعفر محمّد بن عليّ، عن أبيه، عن جدّه، عن جعفر بن محمّد، عن آبائه، عن عليّ عليهم السلام، قال:

قالَ رَسولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله: السُّنَّةُ سُنَّتانِ: سُنَّةٌ فى فَريضَةٍ، الأَخذُ بِها هُدىً وتَركُها ضَلالَةٌ، وسُنَّةٌ فى غَيرِ فَريضَةٍ، الأَخذُ بِها فَضيلَةٌ، وتَركُها إلى‌ غَيرِها [غَيرُ] خَطيئَةٍ.[1]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام- به نقل از امام جواد عليه السلام، از پدرانش عليهم السلام-: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «سنّت، دو گونه است: سنّت فريضه (واجب) كه عمل به آن، هدايت و ترك آن، گم‌راهى است و سنّت غير فريضه (غير واجب) كه عمل به آن، فضيلت است و ترك آن، گناه نيست».

شرح‌

مقصود از «سنّت» در اين حديث، مجموعه برنامه‌ها و دستور العمل‌هايى است كه اسلام براى هدايت انسان به سوى مقصد اعلاى انسانيت و رسيدن به كمالات مادّى و معنوى ارائه كرده است. اين برنامه‌ها به دو بخش تقسيم مى‌شوند:

اوّل. برنامه‌هايى كه رعايت آنها لازم و ترك آنها موجب گم‌راهى است. اين برنامه‌ها شامل انجام دادن واجبات و ترك محرّمات اند و «سنّتِ فريضه» يا «فرايض» ناميده مى‌شوند.

[1]. الأمالى، طوسى: ص 589 ح 11. گفتنى است كه اين حديث در الكافى( ج 1 ص 72) با سند ديگر از امام على عليه السلام نقل شده و در آن به جاى« تركها إلى غيرها خطيئة»« تركها إلى غير خطيئة» آمده و در الخصال( ص 48)،« و تركها غير خطيئة» آمده است. علّامه مجلسى در بحار الأنوار( ج 2 ص 26) اين حديث را از الأمالى طوسى، همانند نقل الخصال آورده است و ظاهر شروح كافى نيز اضافه غير به خطيئة است. بنا بر اين به نظر مى‌رسد كه متن الخصال، اصح باشد. از اين رو، متن را مطابق آن اصلاح كرديم.