[جلد اول‌]

پيشگفتار

بالندگى و روزآمدىِ هر علمى، مرهون رنج‌ها و كوشش‌هايى است كه دانشيان، بر خود، هموار مى‌سازند تا تبيين‌هاى علمى و دقيق و پاسخ‌هاى روشن و قانع‌كننده‌اى براى مسائل آن علم، فراهم سازند. در طول تاريخ علم، در شاخه‌ها و موضوعات مختلف هر علم، پژوهش‌هاى فراوانى صورت پذيرفته است كه هر يك در راه دستيابى به مقاصد آن علم، گامى به پيش محسوب مى‌شوند. دانش‌هاى حديثى نيز اين راه را پوييده‌اند و دانشيان حديث‌پژوه، با اهتمام به حديث و به كارگيرى توان بشرى خود، درپى آن بوده‌اند كه حديث را آن‌چنان كه از سرچشمه زلالش جارى شده، با همان صفا و طراوت، حفظ كنند و آن را به تشنگان معرفت بنوشانند. آنان، با پژوهش‌هاى خود، تلاش كرده‌اند كه معانى احاديث را قابل دسترس و درك و فهم آنها را آسان سازند و آموزه‌هاى احاديث را در اختيار ديگران نهند.

در عصر حاضر نيز بسيارند پژوهشگران جوانى كه قدم در راه تحقيق در حوزه حديث گذارده‌اند و روش‌هاى نوين پژوهش، به‌گونه‌اى درخور توجّه، نتايج پژوهش‌هاى آنها را علمى كرده است.

با اين همه، هر پژوهشگرى، در راه دستيابى به مطلوب خويش، به ناچار بايد در اوّلين قدم، كوشش‌هاى گذشتگان را بازشناسد و پس از شناخت دقيق وضعيت موجود زمان خويش، قدمى در اين راه، به پيش نهد. بديهى است كه بدون اطلاع و بهره‌گيرى از نتايج كوشش‌هاى ديگر دانشيان، نمى‌توان انتظارِ پژوهشى نو، سودمند و جامع را داشت و بسا