عَيْنٍ، شَوْقاً الَى الثَّوَابِ وَ خَوْفَاً مِنَ الْعِقَابِ ...»[1]

[... و اگر نه اين است كه زندگى‌شان را مدتى است كه بايد گذرانْد، جان‌هاشان يك چشم به هم زدن نيز در كالبد نمى‌مانْد، از شوقِ رسيدن به پاداش- آن جهان- يا از بيمِ ماندن و گناه كردن- در اين جهان-.]

«... فَهُمْ وَ الْجَنَّةُ كَمَنْ قَدْ رَآها فَهُمْ فيهَا مُنَعَّمُونَ وَ هُمْ وَ النَّارُ كَمَنْ قَدْ رَآها فَهُمْ فيهَا مُعَذَّبُونَ ...»[2]

[... بهشت براى آنان چنان است كه گويى آن را ديده‌اند و در آسايشِ آن به سر مى‌برند، و دوزخْ چنان كه آن را ديده‌اند و در عذابش اندرند ...]

در فقه شيعه، تأكيد فراوان در حدّ واجب بودن يا احتياط، صورت گرفته است كه ائمه جمعه در خطبه‌هاى نماز جمعه در باره تقوا سخن بگويند و مردم را به پرهيزكارى دعوت كنند. حضرت امام نيز اصرار فراوان بر اين مطلب دارند. به همين مناسبت من اين چند آيه و قسمت‌هايى از خطبه متقين (هَمّام) را خدمتتان تلاوت كردم و خواندم.

«ذلِكَ الْكِتابُ لَا رَيْبَ فيهِ هُدًى لِلْمُتَّقينَ»[3]

اين كتاب آسمانى- اين قرآن- شكى در آن نيست، كه حق است؛ شكى نيست كه كلام خدا است؛ شكى نيست كه اعجاز است؛ شكى نيست كه اگر جنّ و انس جمع شوند، نمى‌توانند حتى يك سوره نظير يكى از سوره‌هاى آن را بياورند؛ شكى نيست كه عامل سعادت بشر است.

اين قرآن از جهانِ غيب آمده، برترين كلمات است، عالى‌ترين سخنان است؛ براى متقين، ارشاد و هدايت است.

پيامبر صلى الله عليه و آله به سوى عموم مردم مبعوث گشته و اين قرآن براى همه مردم است؛ اما بهره‌گيرى و هدايت يافتن از قرآن، مخصوصِ متقين است. بنا بر اين در اين آيه، «اختصاص» به كار برده شده و هدايت يافتن از قرآن را مخصوصِ افراد متّقى اعلام نموده است.

در آيات بسيارى از قرآن و تعداد بسيارى از احاديث، ويژگى‌هاى فراوانى براى تقوا و تقوا پيشگان ذكر شده است. در اين آيات شريفه، خداوند مى‌فرمايد: متقيان افرادى هستند كه ايمان به غيب دارند؛ خط فكرى‌شان صحيح است؛ خدا، معاد، روح، ملائكه، جهان غيب، جهان ماوراى طبيعت، معجزه و عوامل غير طبيعى را كه همه حق هستند، قبول دارند.

متقيان نه تنها نماز مى‌خوانند، بلكه نماز را بر پا مى‌دارند؛ در سرما و گرما، در برف و باران، در شرايط مساعد و نامساعد، جمعيت‌هاى نيم ميليونى و يك ميليونى را تشكيل مى‌دهند و نماز جمعه- اين شعار عظيم اسلامى، اين نماز عبادى و سياسى و اين عامل وحدت- را بر پا مى‌دارند.

تقوا پيشگان از امكاناتى كه خداوند به آنها لطف فرموده، بذل و انفاق مى‌كنند؛ به انبياى الهى ايمان دارند؛ به همه دين‌ها و كتاب‌هاى آسمانى ايمان دارند.

اينها هدايت شدگان، راه يافتگان و نجات يافتگان‌اند.

تقوا ممكن است بخش‌هاى متعددى داشته باشد؛ مانند تقواى سياسى، تقواى فكرى، تقواى اقتصادى و غيره.

هدف اسلام و فرهنگ اسلامى اين است كه تقوا با همه ابعادش در هر انسانى جمع گردد.

فردى كه مثلًا تقواى سياسى داشته باشد، اما از تقواى مالى بهره‌مند نباشد، از نظر اسلام با تقوا محسوب نمى‌شود. اينچنين شخصى از نظر اسلام داراى تقوا نيست؛ نه تقواى مطلق و

[1]- همان.

[2]- همان.

[3]- سوره بقره( 2)، آيه 2.