اعضاى خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله و فرزندان و يارانِ آنها كه در قرن اول هجرى شهيد شده‌اند، ذكر گرديده است. انسان از ديدنِ اينكه اين تعداد فراوان از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله و ياران آنها شهيد شده‌اند، واقعاً متعجب مى‌شود.

در دوره امام باقر عليه السلام پيروان على عليه السلام به فعاليت‌هاى فرهنگى روى آورده‌اند.

در سال هشتاد هجرى امام صادق عليه السلام متولد شدند. هنگامى كه ايشان عهده‌دار امامت گشتند، كار فرهنگى كم كم جاى خود را باز مى‌كرد.

فرزندان امام حسن عليه السلام هم كم كم به كارهاى فرهنگى رو آوردند. عبداللّه بن حسن كار فرهنگى مى‌كرد. بعضى وقت‌ها هم به امام صادق عليه السلام اعتراض‌هايى مى‌كرد.

روزى فردى از عبداللّه بن حسن، يك مسئله فقهى را پرسيد. عبداللّه به پرسشِ او پاسخ داد.

آن فرد گفت: اما جعفر بن محمد عليه السلام جور ديگرى جواب مى‌دهد.

عبداللّه بن حسن گفت: همان طور كه جعفر بن محمد عليه السلام مى‌گويد، عمل كنيد؛ زيرا برخى از كتاب‌ها و اسرار خانوادگى و كتاب فاطمه زهرا عليها السلام در دستِ آنها است كه هنوز به ما تحويل نداده‌اند. او جوابِ اين مسئله‌ها را از روى آن كتاب‌ها نگاه مى‌كند. پس فعلًا همان طور كه جعفر بن محمد عليه السلام مى‌گويد، عمل كنيد.

امام صادق عليه السلام در دوره امامتِ خود، شروع به كار تدريس، تشكيل حوزه و تربيتِ علما و دانشمندان كرد. جابر بن حيان، عبيد اللّه بن على بن حلبى، زُرارة بن اعيَن و بسيارى از علاقه‌مندانِ ديگرِ علم و دانش، از حوزه درسىِ امام صادق عليه السلام استفاده كردند و فيلسوف و متكلم و فقيه شدند.

اولين كتاب مدوّنِ فقه را عبيد اللّه بن على بن حلبى به صورتِ بسيار عالى تأليف كرد.

او از شاگردان امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام بود و كتاب فقه خود را قبل از موطّأ مالك و ابو حنيفه نوشت. هنگامى كه كتاب خود را به امام صادق عليه السلام عرضه كرد، ايشان فرمودند:

بقيه فرقه‌هاى اسلامى، چنين كتابى ندارند.

حضرت آيت اللّه العظمى بروجردى رحمه الله مى‌فرمود: تمامِ قسمت‌هايى كه در كتاب كافى با عبارتِ «رُوِىَ ابْنُ ابى‌ عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِى» آمده، از همين كتاب فقه عبيد اللّه بن على بن حلبى كه به آن اشاره شد، نقل گرديده است. وقتى دقت مى‌كنيم مى‌بينيم كه قسمت بسيار زيادى از كتاب كافى از كتاب فقه عبيد اللّه بن على بن حلبى نقل شده است.

شاگردان امام صادق عليه السلام از ميان قتل و كشتارهاى خاندان پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و شهداى طالبيّين و فشارها و تهديدهاى مخالفان و رقابت‌هاى ديگر گروه‌هاى اسلامى، جريان فكرىِ على بن ابى طالب را نجات دادند و آن را به نسل‌هاى بعد و به دستِ ما رسانيدند.

امروز اين جريان فكرى مانند يك مرواريد و يك تاجِ افتخار مى‌درخشد و ما به آن افتخار مى‌كنيم. تداومِ اين جريان فكرى، نتيجه زحماتِ آن دانشمندانِ بزرگ است.

از همان آغاز بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله در ميان مسلمانان، يك جريان اصيل فكرى كه صادقانه به پيامبر صلى الله عليه و آله ايمان آورده بودند، به وجود آمد. اين جريان فكرى در روز غدير خم از سوى خداوند و رسولش تأييد شد و در حوزه امام صادق عليه السلام متبلور گشت.

در طول تاريخ، جريان فكرىِ على بن ابى طالب عليه السلام، با تلاش‌هاى حوزه‌هاى علمىِ دانشمندان و محققان، از سوى مردمْ شناخته و پذيرفته شد؛ تا اينكه امروز در همه دنيا تشيّع را به عنوان راه اصيل پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام مى‌شناسند.

ما بايد افتخار كنيم كه تابع پيام‌