بگذارد، چه ذكر سجده را گفته باشد يا خير، و اگر نتواند سر را نگه دارد و پيشانى بى‌اختيار به جاى سجده برسد روى هم يك سجده حساب شده و در صورتى كه ذكر سجده را نگفته باشد بايد ذكر را بگويد.

پرسش: در موقعى كه انسان ذكر سجده را مى‌گويد اگر يكى از هفت عضو گفته شده را از زمين بردارد چه حكمى دارد؟

پاسخ: اگر عمداً در موقعى كه مشغول گفتن ذكر است يكى از هفت عضو را از زمين بردارد، بنابر احتياط نماز را تمام كرده و مجدداً آن نماز را بخواند و در صورتى كه مشغول گفتن ذكر نيست اگر به جز پيشانى جاهاى ديگر را از زمين بردارد و دوباره بگذارد اشكال ندارد. و اگر از روى اشتباه پيش از تمام شدن ذكر سجده پيشانى را از زمين بردارد، نمى‌تواند آن را دوباره زمين بگذارد و بايد آن را يك سجده حساب نمايد، ولى چنانچه اعضاى ديگر غير از پيشانى را از روى اشتباه از زمين بردارد بايد بنابر احتياط واجب دوباره آنها را به زمين گذاشته و ذكر را بگويد.

پرسش: چنانچه نمازگزار مقدارى از ذكر سجده را در هنگام رفتن و يا سربرداشتن از سجده بگويد نمازش چطور است؟

پاسخ: اگر پيش از آن كه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام گيرد از روى عمد ذكر سجده را بگويد يا پيش از تمام شدن ذكر سجده عمداً سر از سجده بردارد نمازش باطل است، اما اگر از روى اشتباه قبل از رسيدن به سجده ذكر را بگويد، بايد وقتى به سجده رفت و بدن آرام گرفت دوباره ذكر سجده را بگويد و اگر از روى اشتباه پيش از تمام شدن ذكر سر از سجده بردارد مانعى ندارد.