يكى از اين نافله‌هاى شبانه‌روزى معروف به «نافله شب» يا همان «نماز شب» است. در سخنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم آمده است: «بهترين شما آنهايى هستند كه در سخن گفتن مؤدب بوده و گرسنگان را سير نموده و در حالى كه مردم خواب هستند نماز شب را بپا مى‌دارند.»[1] و در سخن ديگرى آمده است: «هر كه نماز شب را بپا دارد صورت (و سيرتش) در روز نيكو خواهد شد.»[2] با توجه به اين كه كارها و گرفتارى‌هاى زندگى روزانه، انسان را به خود جلب كرده و قلب را از توجه كامل به سوى خداوند متعال باز مى‌دارد، در نيمه‌هاى شب و هنگام سحر كه غوغاى زندگى مادى فرو نشسته است و روح و جسم در پرتو مقدارى خواب از آرامش خوبى بهره‌مند گشته، حالت معنوى و نشاط خاصى به انسان دست مى‌دهد كه بى‌نظير است.

آرى در اين محيط آرام و لحظات تنهايى و به دور از هر گونه خودنمايى و تظاهر در اثر حضور قلب و توجه به حضرت حق در نماز و نيايش حالتى به انسان دست مى‌دهد كه فوق‌العاده روح‌بخش و نشاطآور است، به همين دليل دوستان و عاشقان خدا هميشه از عبادت‌هاى آخر شب براى تصفيه روح و تقويت ايمان و تكميل اخلاص خويش توان و نيرو مى‌گيرند.

نماز شب آداب زيادى دارد، ولى براى بهره‌گيرى عاشقان اين عمل روحانى در اين جا ساده‌ترين صورت آن را براى عزيزان نوجوان بيان مى‌نماييم، اميد است كه در خلوت‌هاى شبانه با حضرت حق، ما را نيز فراموش نكرده و از دعاى خالصانه خويش محروم نسازند.

طريقه خواندن نماز شب كه مجموع آن يازده ركعت است به ترتيب بدين قرار است: 1- هشت ركعت از اين نماز را بايد به نيّت «نماز شب» بخوانيم، كه البته بايد اين هشت ركعت را به صورت چهار نماز دو ركعتى مثل نماز صبح به جا آوريم.

2- يك نماز دو ركعتى به نيّت «نماز شَفْع» مثل نمازهاى قبلى مى‌خوانيم.

3- در آخرين مرحله يك نماز يك ركعتى به نيّت «نماز وَتْر» مى‌خوانيم؛ بدين صورت كه بعد از نيّت اين نماز حمد و سوره را خوانده بعد از آن قنوت گرفته و در آن به افراد مؤمن نيز دعا مى‌نماييم، بعد به ركوع رفته و بعد از آن دو سجده به جا مى‌آوريم و سپس با تشهد و سلام نماز را به پايان مى‌رسانيم.

لازم به تذكر است كه اين نمازها اذان و اقامه ندارد و در هر يك از نمازهاى گفته شده مى‌توان قبل از ركوع ركعت دوم قنوت گرفته و به دعا و راز و نياز پرداخت؛ ولى قنوت نماز شَفْع احتياطاً به اميد ثواب بجا آورده شود، و قنوت نماز وتر هر چه طولانى‌تر باشد بهتر است.

وقت اين نماز از نيمه شب تا اذان صبح است و بهتر است آن را نزديك‌

[1]- بحار الانوار، ج 84، ص 142 و 143، حديث 14

[2]- همان، ص 148، حديث 22

[3]- يُمنْ: بركت

[4]- در برخى نسخه‌ها به جاى كلمه« درس» كلمه« ورد» به معناى ذكر و دعا آمده است

[5]- ديوان حافظ، ص 211، سطر 10