عمل است و عمل خالص عملى است كه نخواهى هيچ‌كس جز خدا تو را به خاطر آن ستايش كند.

همچنين در روايتى از رسول خدا (ص) عقلانيت و تقوا، جوهره و روح چنين عملى بيان شده است؛ براى نمونه، روزى كه رسول الله (ص) آيه (لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا) را تلاوت نمودند، شخصى از آن حضرت پرسيد: معنى اين آيه چيست يا رسول الله!؟؛ پيامبر پاسخ دادند:

«ليبلوكم أيكم أحسن عقلًا:

تا بيازمايد كدامين شما از لحاظ عقل نيكوترين هستيد»؛ سپس افزودند

«و أحسنكم عقلا أورعكم عن محارم الله و أعلمكم بطاعة الله‌

: نيكوترين شما از لحاظ عقل، پرهيزگارترين شما از حرام الهى و داناترين شما به طاعت الهى است».[1]

دوم. مقصود از أحسن عملًا كسى است كه بهترين انسانها به لحاظ عملكرد باشد؛ در نگاه علامه طباطبائى از جمله «أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا» مى‌توان دريافت كه مقصود اصلى، مشخص كردن كسى است كه عملكردى بهتر از ديگران دارد، چه ديگران اصلًا عمل خوب نداشته و يا داشته باشند، ولى به پايه او نرسند؛ بنابراين مشخص كردن كسى كه عملش از عمل تمامى افراد بهتر است- چه اينكه تمامى افراد نيكوكار بوده، ولى به پايه آن شخص نرسند، و يا اصلا نيكوكار نبوده و بدكار باشند- غرض و مقصود از آفرينش است؛ با اين بيان معناى حديث قدسى كه در آن خداى تعالى خطاب به پيامبر گرامى خود فرموده: «لولاك لما خلقت الافلاك: اگر تو در نظر نبودى من كهكشان‌ها را نمى‌آفريدم» روشن مى‌شود؛ چرا كه آن حضرت از تمامى افراد بشر افضل است.[2]

[1]. الدر المنثور فى تفسير المأثور، ج 3، ص 322.

[2]. الميزان فى تفسير القرآن، ج 10، ص 152.