درنگ در عناوين مذكور و تحليل درون‌مايه‌هاى مفهومى و محتوايى آنها بيانگر اين مهم است كه در جهان‌بينى قرآنى تقريباً هيچ عرصه و حوزه‌اى از شريعت اسلامى خالى از ممنوعيت يا محرمات نبوده و خطوط قرمز شريعت در قالب حرام حضور دارند. اگر اضلاع مثلث شريعت را «بينش»، «فقه» و «اخلاق» تصور كنيم، در قرآن، حرام‌هايى را از هر سه نوع خواهيم يافت. از منظر زمان‌شناسى نزول نيز در بيشتر سوره‌هاى مدنى و اغلب سوره‌هاى مكى، تحريم برخى رفتارها، كردارها، گرايش‌ها و اعيان محرمه وجود دارد كه البته حرام‌هاى رفتارى، بيشتر در سوره‌هاى مدنى بيان شده‌اند.

اينك به گزارش عناوين محورى و كلى حرام‌هاى قرآن با يادكرد آيات مى‌پردازيم؛ روشن است كه جستجوى كامل و تبيين يكايك موارد حرام، مجالى فراخ‌تر از اين مجموعه را مى‌طلببد.

الف- عقايد

از جمله اركان بنيادى اسلام، بُعد بينش يا اعتقادات آن است؛ از منظر قرآن، عقل بشرى در تعقل و تحصيل آموزه‌هاى اعتقادى، هماره در چهارسوى احتياط، نسبيت، لغزش و تحير در حركت است؛ از همين‌رو عقل، نيازمند امداد معرفتى از منبعى ديگر است كه خطاناپذير نبوده و واقعِ امر را به عقل بنماياند؛ گزاره‌هاى اعتقادى قرآنى چنين نقش امدادى را براى عقل، هم در بُعد اثباتى و ايجابى و هم در بُعد نفى و سلبى ايفا نموده‌اند؛ ازجمله به خطاها و احتمالات نادرست و خلافِ حقيقت عقل‌ورزى در تشخيص باورهاى اعتقادى تذكر داده و بطلان چنين عقايدى را با ابراز انزجار، تهديد و ترعيب، نهى، نفى و رد اعلام كرده‌اند.