عثمان چون مردمانِ زيادى را ديد كه وضوى مسحى مى گيرند و از رسول خدا حديث مى كنند و در استدلال قوى اند ، از برخورد تند و خشنِ خود دست كشيد و مواضعى را در پيش گرفت كه بر ضعف وى ـ در برابر آنها ـ دلالت مى كند ، و اشاره است به نيرومندى خط مشيى كه با او در تعارض بود ; زيرا :

اوّلاً : عثمان مردم را به دروغ يا بدعت يا نوآورىِ چيز جديدى در دين متّهم نساخت ، بلكه آنان را به نقل كنندگان حديث دانست . همين ، خود اعترافى از جانب عثمان است به اينكه آنان از پيامبر (صلى الله عليه وآله) حديث مى كردند .

اگر آنان دروغ گو و بدعت گذار بودند ، عثمان آن را بر زبان مى آورْد (چنان كه آنها دروغ و بدعت را به عثمان نسبت دادند) نه اينكه با اين سخن كه «لا أدري ما هي» (نمى دانم چيست) نسبت به روايات آنان اظهار بى اطلاعى كند .

عثمان با اين سخنِ خويش ، ماهيت و منزلت اين دسته از مردم را ـ به طور اجمال ـ براى ما آشكار مى سازد .

ثانياً : اگر مردم آغازگر اختلاف بودند ، عثمان با آنها با يكى از سه روش زير برخورد مى كرد :