«سید محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی مشهور به میرداماد»

969-1041ه-.ق.

«سید امیر محمدباقر بن شمس الدین محمد حسینی استرآبادی»، ملقب به «برهان الدین»، مشهور به «میرداماد» و متخلّص به «اشراق»، که به حق «معلم ثالث» خوانده می شود، فیلسوف و حکیم بزرگ «ایران» در قرن یازدهم ه-. ق. است.

این فقیه، اصولی، متکلم، ریاضی دان، ادیب و شاعر نامدار «استرآباد»، در «اصفهان» زندگی کرد.

پدرش نیز از علمای بزرگ «استرآباد» در «قزوین» و «اصفهان» بود. او افتخار دامادی «نور الدین ابوالحسن شیخ علی بن حسین جبل عاملی» مشهور به «محقق کرکی» متوفای 940ه-.ق. را داشت. از همین رو فرزندش سید محمدباقر نیز به میرداماد شهرت یافت.

منابع موجود، سال و محل تولد میرداماد را ثبت نکرده اند. «آقابزرگ» معتقد است که میرداماد در 13 سالگی از دایی خود «ابومحمد تاج الدین شیخ عبدالعال بن علی کرکی» متوفای 993ه-.ق. و در 14 سالگی از «عز الدین حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی» متوفای 984ه-.ق.، پدر «شیخ بهایی»، اجازه دریافت کرد.

از آنجا که اجازات یاد شده در سال 983ه-.ق. صادر گردیده است، بنابراین سال تولد میرداماد حدود 970ه-.ق. خواهد بود.

میرداماد در یک خانواده ی بزرگ علمی و ادبی دیده به جهان گشود و در دامان زنان و مردان فرهیخته بالید. او پس از فراگیری مقدمات فارسی و عربی در سنین کودکی، علوم عقلی و نقلی را نزد دایی خود «شیخ عبدالعال»، «میر فخر الدین سماکی استرآبادی»، «سید نور الدین علی عاملی» و «شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی» دانش آموخت.

از جزئیات مراحل تحصیل وی آگاهی زیادی در دست نیست. اما آنچه شهرت دارد اینکه در «مشهد»، «قزوین»، «کاشان» و «اصفهان»، تحصیلات خود را تکمیل و پیش از 20 سالگی به درجه ی اجتهاد رسید.