پدرش از مردم روستای «طرق» بود. به احتمال زیاد، محمد کاتبی، در زادگاه پدرش قدم به هستی نهاد. «طرق» میان شهرهای «ترشیز» (کاشمر کنونی)، «نیشابور» و «طوس» قرار دارد. به همین جهت وی را ترشیزی و نیشابوری نیز نامیده اند.

وی پس از فراگیری مقدمات، در جوانی راهی «نیشابور» شد و در آنجا تحصیلات خود را تکمیل کرد.

گفته می شود کاتبی در «نیشابور» از محضر استادش «محمد بن علی سیمی نیشابوری»، رنجید و آنجا را به قصد «هرات» ترک گفت.

روزگار بر کاتبی در «هرات» سخت گرفت و او در نهایت تهی دستی زندگانی گذراند. زمانی گذشت تا کاتبی توانست به دربار «بایسنقر» راه پیدا کند. اما حضور در دربار «بایسنقر» آن چنان طولانی نشد که او بتواند رنج های خود را وانهد و گذشته ی خود را جبران نماید.

«بایسنقر»، کاتبی را به استقبال قصیده ی «کمال الدین اسماعیل اصفهانی» متوفای 635ه-.ق. تشویق کرد. وی استقبال نیکویی به عمل آورد. لیکن شاعران و یاران معاصرش، ارزشی بر شعر او ننهادند. همین موضوع موجب رنجش خاطر کاتبی گردید و «هرات» را به سوی «استرآباد» پشت سر نهاد.

دیر زمانی در «استرآباد» نپایید. به شوق دیدار «شیخ ابراهیم شروانی» از حکمرانان «شروانشاهان»، به آن سامان شتافت. «امیر شروانشاه» مقدمش را گرامی داشت و زر بسیار برای اشعار بلندش پرداخت.

کاتبی زر بپراکند و خود راهی «آذربایجان» گردید. در نزد «اسکندر بن قرایوسف ترکمان» قصیده ی غرایی خواند. اما او دقایق شعر او را درنیافت و مقامش را به مقدار انتظار نپرداخت. به همین جهت «آذربایجان» را نیز به امید رسیدن به خدمت «صاین الدین ترکه»، رها ساخت و «اصفهان» را مقصد خود قرار داد.

در «اصفهان» از محضر «صاین الدین ترکه» بهره ها برد و به عرفان و تصوف روی آورد و رساله ای بنوشت. اما «اصفهان» نیز نتوانست روح پرشور او را جذب خود کند. تا اینکه رحل سفر به «استرآباد» افکند. در آنجا عزلت گزید و به زندگانی ساده قناعت کرد. اشعاری سرود و رساله ها پدید آورد. تا اینکه به سال 839 یا 838ه-.ق. در اثر شیوع بیماری طاعون بدرود حیات گفت. جنازه اش را در جوار «امام زاده معصوم» که به «نه گوران» شهرت دارد، مدفون ساختند.

آثار:

1. انتخاب دیوان کاتبی (منتخب اشعار کاتبی)

این نسخه، اشعاری است از دیوان کاتبی که انتخاب کننده ی آن مشخص نیست. لیکن بخشی از اشعار وی را در برمی گیرد.

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه دانشگاه استانبول» به شماره 4/533 در 16 برگ، کتابت سال 884ه-.ق. موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی دارالکتب المصریه» به شماره 4- م. در 205 برگ موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

2. بهرام و گل اندام (بهرام نامه) (گل آرام)

بهرام نامه یا بهرام و گل اندام، یک منظومه ی عاشقانه به شکل مثنوی است. کاتبی در این مثنوی عاشقانه، ماجرای