«سید ابوطالب استرآبادی»

قرن 10 ه-.ق.

عالم، فاضل، فقیه و متکلم قرن دهم ه-. ق.، «سید ابوطالب استرآبادی» یکی دیگر از دانشمندان گمنام «استرآباد» و «جرجان» است.

بنا بر تشخیص کتاب شناس پرآوازه ی «شیعه»، «آقابزرگ تهرانی»، نویسنده ی «حدایق الیقین» که کتاب خود را به سال 984 ه-.ق. به نام «شاه تهماسب صفوی» تالیف کرده است، در واقع همان «سید محمد بن ابوطالب استرآبادی» است.

اما مرحوم «افندی» ذیل «سید امیر ابوطالب استرآبادی»، صاحب «شرح رساله جعفریه»، کتاب «حدایق الیقین» را به نقل از شاگرد سید ابوطالب استرآبادی، «حیدر بن خوانساری»، به همین ابوطالب قرن 10ه-.ق. نسبت داده و در واقع با تردید، یکی بودن آن دو را یادآور شده است.

این در حالی است که وی در عبارت بعدی سخن خود را نقض میکند؛ زیرا مینویسد: «و او (ابوطالب صاحب «حدایق الیقین») غیر از «نجیب الدین ابوطالب استرآبادی است.» از سوی دیگر در ذیل نجیب الدین ابوطالب استرآبادی، احتمال اتحاد او با صاحب «شرح جعفریه» را داده است.

این همه تردید، حکایت از آن دارد، که هیچ گونه آگاهی از احوال و آثار این نویسنده ی استرآبادی در دسترس تذکره نویسان نبوده تا بتوانند براساس آن به طور روشن سخن بگویند.

با توجه به سخن «آقابزرگ» که نسخهای از «حدایق الیقین» را دیده است، اگر نویسنده، آن را به نام «شاه تهماسب اول» متوفای 984ه-.ق. تالیف کرده باشد، قطعا نمیتواند با میرابوطالب استرآبادی قرن ششم ه-. ق. یکی باشد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که سید ابوطالب استرآبادی صاحب «حدایق الیقین» شخص دیگری است که باید به طور مستقل عنوان شود.

منابع:

اعیان الشیعه 2/364؛ الذریعه 6/292؛ ریاض العلماء 5/467؛ معجم التراث الکلامی 3/85.