«صدر الدین بن عبدالحسیب»

قرن 11ه-.ق.

نام وی صدر الدین محمد است،

برخی منابع، مثل «مفاخر استرآباد و جرجان»، به اشتباه آثار پدرش «عبدالحسیب» را به نام وی ثبت کرده است.

«صاعد بن علی جرجانی»

000-881ه-.ق.

آگاهی ما از شرح حال و آثار «ابوالحسن صاعد بن علی جرجانی» بسیار اندک است؛ زیرا هیچ منبعی از زندگی نامه ی وی چیزی ننوشته است. فقط در فهرست نسخه های خطی برخی کتابخانه ها و برخی کتاب شناسی ها، از یک اثر وی یاد کرده اند.

از آنچه «منزوی» در «فهرست واره» نوشته، فقط سال مرگ وی، کنیه و نام و نام پدرش به دست می آید. منابع مورد استفاده «منزوی» نیز در این خصوص سکوت اختیار کرده اند.

آثار:

مسالک و ممالک

کتابی است در نوزده فصل که بین سال های 850 تا 881ه-.ق. تالیف شده است. به گزارش «حاجی خلیفه» در «کشف الظنون»، صاعد جرجانی، در این رساله اقالیم جهان را برشمرده و شهرهای هر اقلیم را به تفصیل شرح داده است.

هم چنین به شهرهای اسلامی توجه خاص داشته و آنها را مبسوط معرفی کرده است.

«منزوی» می گوید: مسالک و ممالک ناظر بر «جهان نامه» «محمد بن نجیب بکران» است. آغاز آن چنین است:

سپاس و ستایش خدای را عز و جل که ما را بخرد مخصوص گردانید.

نسخه های خطی:

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران» به شماره 41 در 104 برگ، کتابت سده 9 و 10ه-.ق. موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی ملی ملک» «تهران» به شماره 750 در 83 برگ، کتابت سال 1098ه-.ق. موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی موسسه خاورشناسی فرهنگستان علوم روسیه» به شماره 672 B در 122 برگ، کتابت سال 1010ه-.ق. موجود است.

1 نسخه ی خطی عکسی در «کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران» موجود است.

1 نسخه ی خطی در «کتابخانه ی بادلین آکسفورد» موجود است.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

منابع:

تاریخ نظم و نثر در ایران 1/261؛ الذریعه 5/300؛ فهرست نسخه های خطی فارسی 6/3982؛ فهرست نسخه های خطی کتابخانه ی دانشکده ی ادبیات دانشگاه تهران 1/424؛ فهرست نسخه های خطی کتابخانه ی دانشگاه تهران 16/371؛ فهرست نسخه های خطی کتابخانه ی ملی ملک 4/748؛ فهرست واره کتاب های فارسی 1/251؛ کشف الظنون 2/1664؛ هدیه العارفین1/421.